DÜŞ-ünü-YORUM-Adil GÜRKAN

Rusya bu, çözemezsiniz!

Yine 2009 yılında kaleme alınmış bir yazı.

İflas etmiş bakkal misali eski defterleri karıştırırken gözüme çarptı. Konu Rusya olunca da dayanamadım, sonuna kadar okudum

Hakkımı teslim edeyim, bazı yerlerde başarılı jeopolitik öngörülerim var.

Buyurun…

Yazımı kurgularken, Rusya merkezli tur operatörlerinin moralini bozma endişesi ile objektif olma zorunluluğu arasında gidip geldim.

Tarafsız pazar araştırmaları, Rusya merkezli faaliyet gösteren tur operatörlerinin çok yoğun ve etkili bir çalışma yapmaları gerektiğini gösteriyor.
Kitlelerin morali bozuk ve her türlü sosyal, ekonomik aktiviteye karşı gardını yükseltmiş durumda.
Bozulan bir psikolojiyi kısa zamanda düzeltmek zordur. Üstelik bu bozuk psikolojinin filizlendiği topraklar, davranış değişikliklerinin çok uzun sürelerde gerçekleştiği, duygusal savunma reflekslerinin çok güçlü olduğu Rusya ise.
Mevcut durumun röntgeni çok umutlu bir görüntü vermiyor. Rusya’da tatil hareketliliği dibe vurmuş durumda. Mısır, Tayland Otelleri sıkıntılı günler yaşıyor.
1990 öncesindeki ceberrut sistemin Rusya’nın sosyal genetiğine şifrelediği tedbirli olma güdüsü, o ateşli, tüketim çılgını Rusları teslim almış durumda.
Ruslar, iki uç arasında gidip gelmeye alışkın bir duygusal gezgin ruhuna sahiptir.

Korku ile cesaret.

Sabır ile ataklık.

İyimserlik ile kötümserlik

Rusların hayat ile ilişkilerinde cesaretin, ataklığın ve iyimserliğin etkisini yükseltmek için tur operatörlerimizin basit satış çabaları dışında yapması gereken çok şey var.

Bugün Türk tur operatörleri, Rus halkının donmuş sinir uçlarını rehabilite etmek, toplumsal morali yükseltmek gibi bir misyon üstlenmelidir.

Mevcut pastayı minik parçalar halinde paylaşmanın ötesinde, pazarı genişletmenin ilk adımı bu misyon olacaktır.

Lüks tüketime, tatile, keşfetmeye aç ruhları hapseden duygusal ve psikolojik prangaları açmanın yolu, bilinenlerden daha farklı satış ve tanıtım enstrümanlarını devreye sokabilmekten geçiyor. Önce bu prangaları eritecek güçlü bir sosyal enerji salvosu başlatılmalı. Bu görev Rus sivil toplum kuruluşları ile her zamankinden daha sıcak bir işbirliği iradesini dayatıyor.

Rusya’da, bugün itibarıyla yapılacak bir sınıfsal analizin sonuçları çok parlak bir manzara çizmiyor. Sistem değişikliğinden bu yana, güçlü, yaygın bir orta sınıfın yaratılamamış olması en önemli handikaplardan birisidir. Kaldı ki, ekonomipolitik bu kadar kısa bir zamanda yoktan bir orta sınıf oluşmasının olanaksız olduğunu vurgular. Gerçek anlamda bir serbest piyasa ve gerçek anlamda demokratik siyasal ortam, orta sınıfların doğmasının ve güçlenebilmesinin olmazsa olmazıdır.

Tıpkı duygusal gezgin kimliğinin seyahat rotasındaki keskin ayrışma gibi, sınıfsal ayrışma da iki kutupludur; en zenginler-en fakirler. Aradaki boşluk, tur operatörlerimizin manevra alanını kısıtlayan bir dezavantajdır. Zira, orta sınıflar güçlü motivatörlerin kullanılması halinde, tüketim için en çabuk ve en kolay ikna edilebilen toplumsal katmandır.

Şu durumda tur operatörlerimize düşen –öncelikle- en zenginlere dönük satış ve pazarlama paketleri oluşturmak, bu sınıfı Türkiye’ye yönlendirmektir.

Akdeniz özeline bakarsak, lüks kategorideki işletmelerimiz ile tur operatörlerimiz arasında dayanışma, sıkı işbirliği ve sinerji her zamankinden elzemdir

Ne pahasına olursa olsun uçak koltuklarını doldurma hedefi ile sınırlı satış anlayışının elde patlamaya hazır bir bomba olduğunu fark edemeyen ve geçen yıllardaki gibi otellere ucuz paketler için baskı yapanlar sezonun ortası gelmeden acı gelişmeler ile yüzleşmek zorunda kalabilirler.

En fakirler olarak tanımladığım, petrol gelirlerinin düşmesi ile işlerini kaybedebilecek, gelirlerinde azalma gerçekleşecek olan kesim için ne tür paketler ve satış kolaylıkları üretilebilir, bunun cevabını Rusya’daki profesyoneller verebilir.

Bu noktada, -bence- tetikçisi belli olan finansal kriz ile varılması amaçlanan hedeflerden kısa vadeli olanına ulaşılmış olduğunu hatırlatmakta yarar var. Yani, Rusya, Çin ve Hindistan’ın hızlı yükselişinden rahatsızlık duyanlar, yazımızın konusu olan Rusya özelinde mevzii bir başarı sağlamış durumdalar.
( Hindistan’ın bu krizi bir ekonomik tramplene dönüştürerek Dünya Yaşam Kalitesi Ligi’nde zirveye sıçrayacak olması öngörümü bir başka yazıya bırakalım )

Rus finans dünyası kaybettiği maddi ve manevi mevzilerin şokunda

Cenaze namazı kılınmış olan bankalarda buharlaşan trilyon dolarların dudak uçuklatan bir bölümünün Rusya devletine ve oligarklara ait olduğu artık daha açıkça seslendiriliyor.

Petrol ve doğalgazdan başka güçlü bir endüstrisi olmayan Rusya, bir zamanlar kendisine enerji köprüsünün Deli Dumrul’u hissi yaşatan çılgın petrol fiyatlarının dramatik düşüşünü paralize olmuş bir halde izliyor.

1980lerde zirve yapmış olan silah satışlarında da trajik bir düşüş söz konusu. Kıta Avrupası’ ndaki hızlı entegrasyon, Kafkasya, Körfez, Güney Asya, Latin Amerika ve Afrika’da sınır sorunlarının, yerel çatışmaların sonlanması da, Rus silah endüstrisinin geleceği adına umut kıran gelişmeler.

Gürcistan hamlesinin kısa vadede tahtada kazançlı bir pozisyon yarattığını düşünenler yanılıyor. Hep tekrarlanır, kontrolsüz güç, güç değildir.

Kafkasya ölçeğinde kazanılan göreceli avantajın, Rusya için hayatı önemi olan Batı ve Dünya ile bütünleşme sürecini meçhul bir geleceğe ertelediğini, kabadayı bir devlet imajı yarattığını da gözden kaçırmamak gerekir.

Orta vadede, içe dönük, kapalı ekonomiye tutsak bir Rusya’nın ayak seslerini şimdiden duymak mümkün.

Gerek Gürcistan hamlesi ve gerekse petrolün silaha dönüştüğü endişesi, Batı’yı ve enerji ithal eden Ülkeleri hızla dayanışmaya itti.
Görünen o ki, Rusya hızlı bir izolasyon ile yüz yüze kalacak ve ötekileşecek.
Rusya ile Dünya arasındaki aşkın trajik bir veda ile bitmesinin sorumlusu bizatihi kendisidir.

Petrol ve doğal gaz kabadayısına ait parmaklardan, Dünyanın kalbini ısıtacak bir jeopolitik aşk mektubu umanlar hayal kırıklığına uğradılar.

2000’lerin Rusya’sı Avrasya satranç tahtasında klasik taşlara benzemeyen, en ürkütücü, en zorlu taş gibi görünüyor. Ama gerçekten öyle mi, tartışma götürür.

Artık, Sovyetler Birliği gibi bir korku objesi olmaktan çok uzak profili var.

1970’ler SSCB’sinin yarısı kadar bile nüfusu yok. Hammadde kaynaklarının ve sanayisinin büyük bir bölümünü kaybetti.

Nüfus yaşlanıyor. Alkol tüketimi yüksek ve doğum oranları çok düşük

Ekonomisi enerji ihracatına bağımlı, ancak AB ve ABD bu ürünün ikamesi için gerekli araştırmaları bitirmek üzereler. Nükleer enerji yaygınlaşıyor. Yeni enerji kaynakları AB’yi Rusya’ya mahkum kılan kıskaçları gevşetiyor.

Bu Ülkeye yüksek petrol ve doğalgaz fiyatları ile yapılan adrenalin takviyesi çok uzak olmayan bir gelecekte etkisini kaybedecek.

Yine uzak olmayan bir gelecekte, aşırı silahlı, ama küresel sistemin dışında bir üçüncü dünya ülkesi ile karşı karşıya kalma olasılığı çok güçlüdür.

Rusya pazarında uzun vadeli beklentisi olanların, gelecek senaryolarını çok dikkatlice okumaları gerekiyor.

On yıl sonrası için beslediğiniz umutların üzerine bu jeopolitik gölge düşmesin.