Geçmişten Bugüne Mengen Dili – Özkan AKAR

Bu yazımı uzun süren araştırmalarımdan sonra kaleme alıyorum. Bolu ve ilçelerinde birçok Türkmen ili gibi Öz Türkçe kelimelere yoğun bir şekilde rastlanmaktadır. Özellikle ilçeler ve dağ köylerinde nispeten daha az bozulan dil özellikleriyle ilgili günlük konuşmalar sırasında çocukluğumdan bildiğim, öğrendiğim, araştırdığım bazı kelime ve sözleri burada paylaşacağım.

Unutulmaya yüz tutan ve gençler tarafından utanılacak ya da dalga geçilecek konuşma tarzı şeklinde algılanan bu kelimeler Anadolu’nun ve Asya’nın kadim tarihini yansıtan en önemli unsurlardan biridir. Bu nedenle günlük hayatta yaşatılması ve yaygınlaştırılması gereken önemli bir kültür mirasıdır.

Ebediyete intikal etmiş büyüklerimizin günlük hayatta kullandığı bu kelime ve sözlerin içinden, yazmayı unuttuğum , hiç duymadığım , bilmediğim kelimeler olabilir. Bunları da sizlerin desteğini alarak eklemek isterim. Sehven de olsa yapılan bir hata varsa onu da bildirmenizi rica ederim. Çocukluğumuzda bu kelimeler çok sık kullanılırdı.70’li yılların sonlarına doğru elektriğin gelmesi , teknolojinin gelişmesiyle birlikte evlere birer ikişer televizyonlar girmeye başladı. Kısa bir süre sonra tüm evlerde siyah beyaz da olsa televizyon vardı. Doğduklarından beri bu dili, yöresel şiveleri ile konuşan ninelerimiz , dedelerimiz birer birer aramızdan ayrıldıklarında bu dili de yanlarında götüreceklerini az çok biliyorduk. Ve televizyon kanallarının çoğalmasıyla birlikte Ülke içinde yerel şivelerimiz hızla kaybolmaya başladı ve günümüze kadar geldik. Aslında her biri öz türkçe olan bu kelimeler yeni nesil dediğimiz zamane gençlerinin hiç mi hiç ilgisini çekmedi. Hatta kimileri bu kelimeleri büyüklerimizin kendi aralarında konuşurken uydurduğunu bile düşünmektedir. Oysa Türkmenlerin kullandığı Öztürkçe olan bu kelimeler Batı Karadeniz coğrafyasında halen kullanıldığı gibi, iç Anadolu ve Ege’de birçok kelime de söyleniş biçimi ve anlam olarak büyük benzerlik göstermektedir. Unutmayalım ki ; Geçmişini bilmeyen geleceğine yön veremez.

Saygılarımla
ÖZKAN AKAR
SARIKADILAR KÖYÜ-MENGEN
30 ARALIK 2020

GEÇMİŞTEN BUGÜNE MENGEN DİLİ

ABA : ABLA
ABICA : AMCA
ABİSİNİN : KENDİNDEN KÜÇÜK KİŞİLERE SESLENME SÖZÜ
ALMA : ELMA
AREY / ABARİY : AMANIN, ŞAŞKINLIK İFADESİ
ACUK / ACUKLUK : KÖY MEYDANINA BAKMAK İÇİN AÇILAN PENCERE

AFUR : HAYVAN YEMLERİNİN KOYULDUĞU VE YEM YEDİKLERİ YER
AGUBAT : AVUKAT
AĞNAMAK : ANLAMAK
AĞNANMAK : EŞEĞİN SIRT ÜSTÜ DEBELENMESİ
AHRAZ : SAĞIR VE DİLSİZ KİŞİ
ALATİRİK : PİLLİ EL FENERİ
ALKURU GİTMEK : EĞİMLİ VE DİK OLAN BİR ARAZİYİ DİKİNE DEĞİLDE YANLAMASINA GİTMEK.

ALLAH ANDI VERMEK : YEMİN VERMEK

ANADUT : ÜÇLÜ ÇATAL BİÇİMİNDE BİR TARIM ARACI
AŞA : AŞAĞI
AŞTAN YOKARI : AŞAĞIDAN YUKARIYA
APOLYE : HOPARLÖR

AVLA : BAHÇENİN ETRAFINA ÇEVRİLEN ÇİT
AVU YİYESİCE : GENELDE YAPILAN YEMEĞİ BEĞENMEYENLERE VEYA KIZGINLIK ANINDA BİRİNE SÖYLENEN İLENME SÖZÜ ( Avu : zehirli bir bitki türü)

AYUĞUL : AY OĞLUM , AYOL

BACA OMZU : OCAKLARIN ÜSTÜNDE KİBRİT VE LAMBA KOYULAN BÖLÜM
BADAK : HAYVAN TESTİSTİ

BADILCAN : PATLICAN
BAĞURDIM :GEYİK AVINDA BİR YÖNTEM, GEYİK SESİ ÇIKARMAK

BAKANAK : SIĞIR CİNSİ HAYVANLARIN AYAKLARININ ARKASINDAKİ İKİ KÜÇÜK TIRNAK

BASAK : BASAMAK,MERDİVEN
BASAK BAŞI : EVDEN AŞAĞIYA İNERKEN MERDİVENİN İLK BASAMAĞIN ÜSTÜ
BASAK DİBİ : EVİN GİRİŞİ,MERDİVENİN BAŞINDAKİ İLK BASAMAK
BAYIR : RAMPA ,DİK ARAZİ,

BAYNIMAK: GELİŞMEK, GÜÇLENMEK ,BÜYÜMEK
BAZAK : DOMUZ YAVRUSU
BAZAR : PAZAR
BAZAR EKMEĞİ : MODERN DEĞİRMENDE ÖĞÜTÜLMÜŞ UNDAN YAPILAN SOMUN EKMEĞİ.

BESTİL : PESTİL
BEYNE : BÖYLE

BILDIR : GEÇEN
BINAK : BUNAMIŞ
BIZA : BUZAĞI,İNEK YAVRUSU
BİSLİYAÇ : YUFKA EKMEK PİŞİRİRKEN YUFKAYI ÇEVİRMEYE VE SACTAN ALMAYA YARAYAN TAHTADAN YAPILMIŞ ALET

BOCUT : KÜÇÜK SU KABI
BOĞARSUK : BAĞIRSAK
BOSTAN / BOSDAN : SEBZE EKİLİ BAHÇE

BOSTAN KIRIMI : AĞUSTOS SONU, EYLÜL BAŞI
BÖĞÜRMEK / BANGIRDAMAK = BÜYÜKBAŞ HAYVANLARIN BAĞIRMASI
BUAR/BUĞAR : PINAR, ÇEŞME
BUBA : BABA
BUĞET : DERE VEYA ÇAYIN BELLİ BİR ALANDA YÜZÜLECEK KADAR DERİN OLAN BÖLÜMÜ.
BUYNUZ : BOYNUZ

CAĞLIK : BANYO
CARCUR : ŞARJÖR
CEBRAİL BIZASI : SOĞUKTA ÜSTÜNÜ BAŞINI GİYİNMEDEN DIŞARI ÇIKANA SÖYLENEN SÖZ
CIBILDAK : ÇIPLAK
CİBİ : KEÇİ YAVRUSU
CIKGADA / CIKGADANA : AZICIK
CİNCİLE : ÇORBASI VE BÖREĞİ YAPILAN BİR MANTAR ÇEŞİTİ
CUVARA / CUĞARA : SİGARA
ÇON : KALÇA
CÜĞÜZ/CÖĞÜZ : CEVİZ

CUYİM-NİŞİM : BÜYÜKBAŞ HAYVANLARI ÇAĞRILIRKEN KULLANILAN KELİMELER.
ÇEKELEZ : SİNCAP

ÇELERMEK : ANİDEN ORTAYA ÇIKIP BAKMAK
ÇAKIVÖRÜN HA : ÇAKIVERİRİRİM HA (KAVGA)
ÇATURA : PANTOLONUN AĞ ARASI

ÇATRA / ÇATARA : CAM AĞACINDAN YAPILMIŞ SU KABI
ÇEKİŞ ETMEK : AĞIZ DALAŞI , SÖZLÜ TARTIŞMA
ÇEMEŞÜK : AĞZI BURNU YAMUK.ÇİRKİN KİŞİ
ÇEMKÜME : CEVAP VERME !..
ÇIĞIR : KARDA AÇILAN TEK KİLİLİK YÜRÜME YOLU
ÇILBIR : KOYUN,İNEK VB. SATILIRKEN, GÜDEN KİŞİYE / ÇOBANA BAHŞİŞ OLARAK VERİLEN PARA
ÇİLTİ : KARA KURU, ZAYIF OLAN.

ÇİÇEKLİK : MİSAFİR ODALARINDA SÜS EŞYASI KOYMAK İÇİN YAPILAN RAF
ÇİKİN : ÇİRKİN
CİNGAN : ÇİNGENE
ÇİTEN : SIRTTA SAMAN VE OT TAŞIMAK İÇİN KULLANILAN BÜYÜK SEPET

ÇOKALAK : KAMBUR, SIRTI EĞRİ.

ÇOLAKLAMAK : GÖRMEDEN ELİYLE BİR ŞEYİ YOKLAMAK
ÇÖKÜÇ : ÇEKİÇ
ÇUFAL : ÇUVAL
CULUK : HİNDİ
CAĞLIK : EVLERDE BANYO YAPILAN BÖLME
ÇOLAK : KOLU SAKAT KİŞİ
ÇUĞUR : BİR TÜR KALIN DİKEN,AYAĞINA HA ÇUĞUR BATMIŞ,HA ÇİVİ FARKI YOKTUR.
ÇÜĞDÜMEK /SİYMEK : İŞEMEK
ÇÜKÜNDÜR : ŞEKER PANCARI
DAHACUK : İŞTE BURDA !..

DALAŞ : KÖPEK KAVGASI.( Köpekle dalaş ediya bi hoşt den la !..)
DAM : AHIR

DAMAKSI : BOYUNDURUĞUN ALT KISMINA TAKILAN AĞAÇ
DARABUL : DÜĞÜN ÖNCESİ AKŞAM YAPILAN ERKEK EĞLENCESİ

DARALMAK : SIKILMAK, FENALAŞMAK.

DARLIK GELMEK :FENALIK GELMEK, İÇİNE BİR SIKINTI GELMEK
DAVŞAN : TAVŞAN
DEĞMEN : DEĞİRMEN
DEK DUR : YARAMAZLIK YAPMA

DEMŞEK : ŞIMARIK
DEPÜK / DEPMÜK : TEKME
DEVRÜLEGALASI : İLENME SÖZÜ,
DEYNEK : SOPA
DIRMUK : TIRMIK
Dİ’HA / DEYHURDA : İŞTE ORADA
DİL KIRMA :KÖYDE YETİŞEN BİRİNİN ŞEHİR TÜRKÇESİYLE KONUŞMAYA ÇALIŞMASI
DİNELMEK / DİĞELMEK : DİKİLMEK
DİNGİLBAŞ KURMAK: BAŞ VE BOYUN ÜZERİNDE TAKLA ATMAK

DİNGİLDEMEK : DÜŞECEKMİŞ GİBİ İKİ YANA SALLANMAK.

DİREMEÇ : MEYVESİ OLAN AĞAÇ DALLARININ KAYRILMAMASI İÇİN ALTINA KONULAN ÇATAL AĞAÇ

DİREMEK : DESTEK VERMEK, BİR ŞEYİ DESTEK YAPMAK

DİĞREN/DİRGEN : V ŞEKLİNDE ÇATAL AĞAÇTAN YAPILAN TARIM ARACI
DİYVERMEK : SÖYLEMEK
DİYVE : SÖYLE

DİYZE / DİZE : TEYZE
DOĞUNZ : DOMUZ
DOĞUZLUGG ETME : YARAMAZLIK YAPMA,USLU DUR
DOKTUR : DOKTOR
DOMATA / DOMAT/ TAMATİS : DOMATES

DORUK : ELDE ÖRÜLEN ÇORABIN BURUN KISMI
DÖNGEL / BEŞ BIYIK : MUŞMULA
DÜŞE YAZMAK : DÜŞMEKTEN SON ANDA KURTULMAK
DÜVEN / DÜĞEN : PATOZ VE BİÇERDÖVERİN OLMADIĞI DÖNEMDE,BAŞAKLARDAN BUĞDAYI AYIRMAYA YARAYAN ,TAHTANAN YAPILAN VE ALT KISMINA KESKİN ÇAKMAK TAŞLARI ÇAKILAN TARIM ALETİDİR.

DÜVENSİLLİK : BOYUNDURUĞU DÜVENE BAĞLAYAN AĞAÇ.
ENCEK : KEDİ YAVRUSU

EYSİRAN : HAMUR YOĞRULAN KAPTAKİ HAMURU HEM PAZILAMAK, HEM DE BİTEN HAMUR ARTIKLARINI SIYIRTMAKTA KULLANILAN MUTFAK ALETİ.
ECÜK / ECCÜK : AZICIK

EĞÜN : KÖY EVLERİNDE AVLU

ELÇEME : YARAMAZ

ELET : GÖTÜR
ELİK : DAĞ KEÇİSİ

ELLEHELİM / ELLEHİM : GALİBA,SANIRIM,HERHALDE

ELLEK : FESAT ÇIKARAN, SÖZÜNDE DURMAYAN.

ELLİK : ELDİVEN

EMECEN : ESKİDEN, BİR BEZİN İÇİNE PATATES PÜRESİ YA DA BAŞKA BİR ŞEY KONULARAK ÇOCUKLARIN AĞZINA VERİLEN BİRÇEŞİT EMZİK
EMZÜK : EMZİK
ENDİGÜN : GEÇEN GÜN
ERMİYESİCE : İYİ GÜN GÖRME , GÜZEL GÜNLERE ERME,İLENME SÖZÜDÜR.

ERÜK : ERİK
ESKER : ASKER
EŞŞEK KÖPEĞİN ENÜĞÜ / DOĞURDUĞU : ÇOCUKLARA KIZILINCA SÖYLENEN BİR SÖZ
EVERMEK : EVLENDİRMEK
EYELLİM : EĞER Kİ
EYLEN : BEKLE
EYNE / ÖYNE : ÖYLE,TASDİK SÖZÜ

GADIM : KARDEŞİM (ERKEK İÇİN).

GAKLIK : KÖY EVLERİNDE BALKON
GANCIK : DİŞİ
GANIRTMAK : BÜKMEK
GARA GURTLA YİYESİCE : BİR İLENME SÖZÜ
GARABOKAL / GARABAKAL : KARABAKAL KUŞU,DİĞER ADIYLA KARA TAVUK KUŞU
GARANUK : KARANLIK
GARİMCE : KARINCA

GASİYAN ETMEK: KUSMAK
GAYINNA : KAYNANA
GAYNATA : KAYINBABA
GAYKILAGALDI : ÖLDÜ
GAYKILAKALMAK : OTURURKEN YANA DÜŞMEK ,DOĞRULAMAMAK

GEGEK : BİR ŞEYİ ÇEKMEK İÇİN KULLANILAN ARAÇ
GELİK : ÇATMA YÖNTEMİYLE YAPILAN YAYLA EVİ
GELÜKEN : GELİRKEN

GEREZLEMEK : KAPILARI VE PENCERELERİ SOĞUKTAN KORUMAK İÇİN PERDELEMEK.

GERİŞ : KÖYLERİN ÇEVRESİNDEKİ OTLAK ALANLAR, MERA
GIRAN GİRESİCE : BİR ÇEŞİT BEDDUA ,SOYUN SOPUN KURUSUN ANLAMINDA .
GIRNATA : KLARNET
GIYGIŞIK / GIYGAŞUK BIRAKMAK : KAPI ,PENCEREYİ BİRAZ ARALIK BIRAKMAK,KAPATMAMAK
GİDİBDEGELMEYESİCE : İLENME SÖZÜ
GODAK : EŞEK YAVRUSU,SIPA
GOYVEME : BIRAKMA
GÖDE KURBASI : BÜYÜK BİR KURBAĞA CİNSİ
GÖĞERCİN : GÜVERCİN

GÖĞERMEK : MORARMAK, MOSMOR OLMAK
GÖRESİM GELDİ : ÖZLEMEK
GÖTÜKIZIL : UÇLARI KIRMIZI OLAN SÖBE ERİK

GÖVLEZ : KÖPEK YAVRUSU
GÖZER : ELEĞİN SEYREK OLANI
GURLUK /KURULUK : KÖYLERDE, EVLERİN YANINDA BULUNAN, ODUN VE TARIM ARAÇ- GEREÇLERİNİN SAKLANDIĞI AĞAÇTAN YAPILMIŞ KÜÇÜK BİNA.
GÜCÜ KURUMAK : ÇOK BUNALMAK
GÜCÜNÜ ÜZME : KENDİNİ ÜZME
EĞÜN : KÖY EVİNDE ODALAR DIŞINDA KALAN ,ODA GİRİŞ-ÇIKIŞLARINA AÇILAN HOL,SALON
ETEGET : ÖTEYE GİT

ETEGEÇE/ÖTEGEÇE : VADİNİN KARŞI TARAFI
ELEKÇİ : ÖNCELERİ KÖYLERE ELEK SATMAK İÇİN GELDİKLERİ İÇİN BU İSİMLE BİLİNİRLER. SONRALARI ÇARŞAF,GİYİM EŞYASI VB. GİBİ TEKSTİL ÜRÜNLERİ SATMAYA BAŞLAMIŞLARDIR,BOHÇACI OLARAK DA BİLİNİRLER
ELEKÇİ GARISI GİBİ : ÇOK DOLAŞAN ,OTURDUĞU YERDE HİÇ DURMAYAN
EVCÜMAN : EVİNE BAĞLI
EYNE/ ÖYNE : ÖYLE
EYSİRAN : HAMUR KAZIYICI
FIŞKA : YONGA,TALAŞ
FITTIRMAK : AKLI BAŞINDAN GİTMEK
FİSTAN : KADINLARIN GİYDİĞİ ETEĞİ UZUN ELBİSE
GEBEDEK : KARNI BÜYÜK OLAN ,ŞİŞMAN,ŞİŞKO
GIÇINDA GIRUK MU VA ? : DÜZ OTURAMAYANLARA SÖYLENİR
GIYAMET GİBİ : ÇOK FAZLA ( Bu yıl almalada gıyamet gibi va.)
GÖNENMEYİPTE GÖNENMİYESİCE : GÜN GÖRME İNŞALLAH !… İLENME SÖZÜ
GÖTÜN GÖTÜN GİTMEK : GERİ GERİ GİTMEK
GÖYNEK : GÖMLEK

GÖZEMEK : YÜN ÇORAPLARIN ESKİYEN YERLERİNİN TEKRAR YÜNLE ÖRÜLEREK YAMANMASI.

GÖZER : BİR CİNS EKİN KALBURLAMAYA YARAYAN ELEK.

GÖZERLEMEK : EKİN KALBURLAMAK.

GUFA : KOVA

GUSLAHANE/GUSULHANE : BANYO

GÜDÜĞÜM : KARDEŞİM (KIZ İÇİN)
GÜĞÜM : SU TAŞIMA KABI

GÜME : BÜYÜK HAYVANLARIN ,YENİ DOĞAN HAYVANLARI EZMEMESİ,ZARAR VERMEMESİ İÇİN KONULDUĞU KORUNAKLI BÖLÜM.ÖZELLİKLE BIZALAR İÇİN.

GÜN KAVUŞMAK : GÜNEŞİN BATMASI

GÖTÜME : GETİRME

GÜVLEK : HAYVANLARA YİYECEK HAZIRLANAN KAP.
HABAR : HABER

HAMBAR : KIŞLIK YİYECEKLERİN BULUNDUĞU YER.
HAMUR YAZMAK: YUFKA AÇMAK
HATAŞ : ATEŞ
HAYIN : ACIMASIZ
HELEBA : ŞUNA BAK !..

HELA : TUVALET

HELKE : SAPLI METAL KOVA ,BAKRAÇ
HERKİL : ZAHİRE KONULAN YER,AMBAR
HEVLE : HELVA
HIŞDAMA : SESİNİ ÇIKARMA
HIŞDAMAMAK : HİÇ ORALI OLMAMAK,ALDIRMAMAK
HOM HOM ETMEK : HOMURDANMAK
HORA GEÇMEK : TAM İHTİYAÇ DUYULAN BİR ANDA BİRİSİNDEN BİR FAYDA GÖRMEK ,MAKBULE GEÇMEK.Bİ DE HORA GEÇÜ VA.OH ÇOCUM PATIRDI YAPMA Bİ HORA GEÇÜ DELLE.
HORTLAYIPTA HORTLIYASICA : ÖLMÜŞ BİRİNİN ARDINDAN İLENME !.. BEDDUA
HOŞAF OLMAK : ÇOK YORULMAK ,BİTKİN OLMAK

HOVLAMAK : ÜRKMEK YA DA KORKU SONUCU BİRDEN ATILMAK.
HÖCCEDEN / NİCEDEN : ANİDEN

HÖCÜRE : KÖY EVLERİNDE KARANLIK ODA
HÖŞMERİM : SÜT,TEREYAĞ VE UNDAN KAVRULARAK YAPILAN ÜZERİNE ŞEKER SERPİLİP YENEN YİYECEK.
ICCAK : SICAK
IŞAK : ÇOCUK

İBRÜK : İBRİK

İDARE : TENEKEDEN YAPILAN GAZ LAMBASI
İLAHNA : LAHANA
İLENMEK :BEDDUA ETMEK
İLİMON : LİMON

İLİYAN / İLEĞEN : LEĞEN
İNEHTER/ENEHTER/ENATDAR : ANAHTAR
İREHMETLİ : RAHMETLİ
İSAN : İNSAN
İŞKENCE : SAMANI İKİ KİŞİYLE HARMAN YERİNDEN SAMANLIĞA TAŞIMAK İÇİN KULLANILAN ETRAFI TEL ÖRGÜ İLE ÇEVRİLİ BÜYÜK ÇİT
İŞŞ !.. : ACI YADA ÜZÜNTÜ ÜNLEMİ
KABRİSTAN : MEZARLIK
KALDURUK / GALDURUK : YÖREMİZDE YETİŞEN VE DOLMASI YAPILAN BİTKİ YAPRAĞI
KAPALI PAZAR : PAZAR GÜNÜNÜ AÇIK PAZAR : ÇARŞAMBA GÜNÜNÜ İFADE EDER
KARNI GENİŞLEMEK : SIKINTIDAN KURTULMAK
KARNI VARMAMAK : ACIMAK,MERHAMET ETMEK
KARIK : SEBZE YETİŞTİRMEK İÇİN BAHÇENİN ARK ŞEKLİNDE BELLİ BİR DÜZENDE KAZILIP DİKİME HAZIR HALE GETİRİLMESİ.
KARNI YANMAK : İÇİ YANMAK,BİRİSİ İÇİN ÇOK ÜZÜLMEK

KAVLAK : KABUK YA DA DERİSİ SOYULMUŞ, KAVLAMIŞ.

KAVLAMAK : DIŞ KABUK, YA DA DERİNİN SOYULMASI.

KAVSAL : YAZIN HARMANDAN SAMANLIĞA SAMAN TAŞIMAKTA KULLANILAN ARAÇ.

KAVŞAMAK : GEVŞEMEK, DAĞILMAK.

KELEZLENMEK : PERDELİ, SİSLİ, BULANIK GÖRMEK
KEHAT : KAĞIT
KEMLİK GELMEK: FENALAŞMAK,KENDİNİ İYİ HİSSETMEMEK
KEMLİK YAPMAK : KÖTÜLÜK YAPMAK

KEMRE : HAYVAN GÜBRESİ
KESMENGELEN : KISA YOLDAN

KEŞİK : KÖYDE SIĞIRLARIN HER GÜN BİR AİLE TARAFINDAN SIRAYLA TOPLUCA OTLATILMASI.

KILINMAK : KARŞI GELMEK

KIĞIŞTI : HIŞIRTI, SESSİZ BİR ORTAMDA DUYULAN ÇOK HAFİF SES

KİLER : SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNİN KOYULDUĞU YER
KİMLEDESİN : KİMİN ÇOCUĞUSUN ? ANNEN KİM ? BABAN KİM ? DEDEN KİM ?
KÜLOTLU PANTUL : CEP BÖLGESİ GENİŞ ,ALTA DOĞRU DARALAN ,PAÇASI BAĞLI ,ESNEK KUMAŞTAN YAPILMIŞ ERKEK PANTOLONU.

KIRİŞ ÇEKME : BÜYÜK BAŞ HAYVANLARIN KAVGAYA BAŞLAMADAN ÖNCE BİRBİRLERİNE YAN
GÖZLE BAKMASI
KİREN : KIZILCIK
KOTARMAK : AKTARMAK
KOZAK / GOZAK : KOZALAK

KÖÇÜN : KÖYÜN İÇİ
KÖFNÜMEK / KÖHNÜMEK :DÖNGEL,ARMUT GİBİ MEYVELERİN İÇİNİN SİYAHLAŞARAK İYİCE OLGUNLAŞMASI,ESKİMEK

KÖMEÇ /GÖMEÇ : BİR CİNS BÜYÜKÇE KÖY EKMEĞİ, İRİ SOMUN
KÖMÜŞ : MANDA,CAMIZ

KÖSNÜK : ÇÖKMÜŞ, YERE OTURMUŞ.

KÖSNÜMEK : ÇÖKE KALMAK, ÇÖKÜVERMEK
KÖSÜRE / KÖSRE TAŞI : BIÇAK ,BALTA GİBİ KESİCİ ALETLERİ BİLEYLEMEYE YARAYAN DOĞAL TAŞ
KUTUR : ÇAP,GENELLİKLE AĞAÇLARDA KULLANILIR.(Bu ağaç 50 kuturunda)
KUYU : BUZDOLABININ OLMADIĞI DÖNEMDE PATATES GİBİ YİYECEKLERİN MUHAFAZA EDİLDİĞİ TOPRAK ALTI DEPOLAMA ALANI

KÜRÜMEK : KÜREKLE TEMİZLEMEYE, TOPLAMAYA ÇALIŞMAK.
KÜYNAR : KÖKNAR

LAPÇIN : KARA LASTİK
LÜKÜS : İDARE LAMBASININ DAHA LÜKSÜ.PİKNİK TÜPÜ İLE ÇALIŞIR.
MAASUZDAN : YALANCIKTAN,ŞAKACIKTAN
MAH MAH : KÖPEĞİ YADA KÖPEKLERİ ÇAĞIRMAK İÇİN SÖYLENİR… GE MAH MAH MAH !..
MAHNA : BAHANE BULMAK
MAHNA BULMAK: ÖZELLİKLE ARAYIP BİRİNİN KUSURUNU BULMAK,
MAKTA : ORMAN İÇİNDE YAPILAN ORMAN İŞÇİLİĞİ,AĞAÇ KESİMİ,KABUK SOYUMU
MALAK : KÖMÜŞ YAVRUSU
MARAZ : HASTALIK ,HASTA
MAYHA/MAHYA : PANAYIR,BÜYÜK PAZAR
MAYİŞ : MAAŞ
MAYHOŞ : EKŞİMSİ
MEH : AL,BUYUR
MEKTEP : OKUL
MENEMME : GALİBA
MEŞE GARGASI : SAKSAĞAN
MELMEKET : MEMLEKET
MERDİVAN : MERDİVEN
MERKEP : EŞEK
MERTEK : İNCE DİLİMLENMİŞ UZUN TAHTA
MEYMENETSÜZ : ÇİRKİN,NURSUZ,PASAKLI KİŞİ
MEZİR : YAĞLI ÇIRA
MIKDAR : MUHTAR
MINDAR / MUNDAR : KİŞİ İÇİN : KİRLİ PİS, HAYVAN İÇİN :KANI AKMAMIŞ,
MIYMINTI : KİMSEYE BİR FAYDASI DOKUNMAYAN,HAREKETSİZ VE PISIRIK KİŞİ
MİNTAN: GÖMLEK

MİSİR : MISIR
MOTUR : TRAKTÖR
NALET : LANET
NANKISI : HANGİSİ
NEEŞ : GENELLİKLE İNEKLERİ YANINIZA ÇAĞIRMAK İÇİN KULLANILAN SESLENME SÖZÜ
NEMMENKİ : BEN NE BİLEYİM Kİ
NESİBETSÜZ : MÜNASABETSİZ
NİYMAN / NİMAN : NE KADAR DA
NİYMAN KEMSİN EEEEEGH : NE KADAR KÖTÜSÜN
NIYPIYIN : NE YAPAYIM ?
OKLAVAÇ : OKLAVA
OLLUK : ÇEŞME ALTLARINA ,EKİN YIKAMAKVE HAYVAN SULAMAK İÇİN YAPILAN BÜYÜK YALAK
OTLUK : TARLADAKİ EKİNİN BİÇİLEREK HARMAN YERİNE GETİRİLEREK ÜST ÜSTE YIĞILMASIDIR

OTYOLUMU : HAZİRAN AYI
ÖLEGOYUNCA : ÖLÜNCE
ÖLEYAZMAK : ÖLÜMÜN EŞİĞİNDEN DÖNMEK
ÖKÜSSEMEK : İNEĞİN ÇİFTLEŞMEK İSTEMESİ,ÖKÜZ İSTEMESİ
ÖRÜKLEMEK : GÜDÜLEMEYEN VEYA BAŞINDA DURULAMAYAN HAYVANLARIN (İNEK,AT,EŞEK) GÜN İÇİNDE UZUN BİR URGANLA KAZIĞA VEYA AĞACA BAĞLANMASI VE O BÖLGEDE HAYVANIN KARNINI DOYURMASI
ÖTEKÖY / ETEKÖY : AYNI KÖY VE MAHALLENİN YOLUN DİĞER TARAFINDA KALAN KISMI
PANGA : BANKA
PANTUL : PANTOLON
PATA : PATATES
PATANAK : AYI YAVRUSU
PATOZ : BAŞAKLARI BUĞDAY VE SAMAN ŞEKİLDE AYIRAN BİR TARIM MAKİNESİDİR
PAVLİKA : FABRİKA

PEŞKİR : HAVLU
PİLAF : PİLAV

POĞ : İŞLEMELİ YÖRESEL BAŞÖRTÜSÜ
PONDURUK : BOYUNDURUK
PORUM ATMAK : YALAN SÖYLEMEK

PÖRÜ : KÜÇÜK ÇİVİ
RAMUK : RÖMORK
SAHAN / SAĞIN : METAL TABAK
SAHANLIK / SAĞINLIK : TABAKLARIN DİZİLDİĞİ RAF
SALMA / SALMALIK : EKİN VE DİĞER HUBUBAT ÜRÜNLERİ BİÇİLDİKTEN SONRA BÜYÜKBAŞ HAYVANLARIN GÜDÜLMEKSİZİN BAŞIBOŞ SALIVERİLMESİDİR
SAMALUK : SAMANLIK
SAVSAKLAMA: BİR İŞİ İSTEKSİZ, ÖYLESİNE YAPMAK.İŞİ SALLAMAK
SAYFAN : BOSTANI BEKLEMEK İÇİN KURULAN ÜSTÜ KAPALI YER

SEDİR : TAHTADAN YAPILAN VE SADECE OTURMAK AMACIYLA KULLANILAN OTURMALIK.

SELAVATLAMAK : UĞURLAMAK
ŞART OLSUN : VALLAHİ,SÖZÜM OLSUN, YEMİN SÖZÜ.
ŞAŞUDU : ŞAŞIRDI
SEHET : SAAT

ŞEH ŞEH : BİR ALAY ÜNLEMİ
SERGEN : RAF
SIÇAN : FARE
SIRACALI : PİŞKİN ,ARSIZ

ŞIRAMPUL : TARLA VE BAHÇEYİ ÇEVRELEYEN ÇİT,AVLA
SİYAT : KÖY EVLERİNDE GİRİŞ YERİ
SİYSİ GELMEK : İŞEME İSTEĞİ DUYMAK
SÖBE : OVAL
SÖMER : SEMER
SÜBEK: BEBEKLERİN ÇİŞİ GELİNCE ALTINA SÜRÜLEN KAP
SUNMAK : KÖPEK HAVLAMASI ( Gelen biri va.Köpekle sunıya !..)
SÜSMEK : BOYNUZLU HAYVANIN BOYNUZUYLA VURMASI,TOS ATMASI
SUSA : YOL BOYUNCA
ŞAPLAK : TOKAT
ŞİŞEGALASICA : İLENME SÖZÜDÜR
ŞU NİMETLE VURSUN : BÜYÜK YEMİN
TAHMAZ : ALDIRMAZ
TAKSİ : HER TÜRLÜ 4 TEKERLEKLİ ÖZEL YOLCU TAŞIMA ARACINA VERİLEN İSİM.
TAKOZ : BÜYÜKBAŞ HAYVANLARIN KOŞMASINI ENGELLEMEK İÇİN BİR AYAĞINA BAĞLANAN TAHTA APARAT.

TALİKE : TEHLİKE
TEBELLEŞ :HİÇ İSTENMEDİĞİ HALDE BİR YERDEN VEYA BİRİNİN BAŞINDAN AYRILMAYAN,SÜREKLİ OLARAK O YERİ VEYA O KİMSEYİ RAHATSIZ EDEN KİŞİ
TEGAVÜT OLMAK : EMEKLİ OLMAK
TEMEK : HAYVAN DIŞKILARININ ATILDIĞI PENCERE
TEPE TAKLAK GELMEK: İŞLERİ TERSİNE GİTMEK
TELAŞE MEMURU :ACELECİ,ABARTAN,HER İŞE KARIŞAN
TEVEKKELİ : DEMEK Kİ
TEYYARE : UÇAK
TOKMAK : AĞAÇTAN YAPILAN KAZIK ÇAKMAYA YARAYAN ALET.AĞAÇ BALYOZ

TOKURTMA : TUTULMUS TARLA KAPISI

TOKUŞ ETMEK : BOYNUZLU HAYVANLARIN KAFA KAFAYA VURUŞMASI
TOMBALAK : YUVARLAK
TÖBELER HAKKU İÇUN : AND OLSUN Kİ ..
TUĞUK / TOĞUK : TAVUK
TÜĞNÜK : KÖR DÜĞÜM
TÜRKBEŞLİ : MENGEN’İN ESKİ ADIDIR.
URGAN : KALIN İP
UNCANA: NE KADAR ÇOK

ÜĞRENDERE / ÜRGENDERE : UCU ÇİVİLİ SOPA
ÜLEŞMEK : PAYLAŞMAK
ÜNNEME / ÜNLEME : UZAKTA BULUNAN KİŞİYE SESLENME
VUYHAAA !.. : YİRTİCİ KUSLARİ KOVALAMAK İCİN GÖKYÜZÜNE DOĞRU BÖYLE BAĞIRILIR..

VİYVİ : HİNDİ YAVRUSU
YAĞIR : KABURGA KEMİĞİ
YAĞSIMAK : HOŞUNA GİDEN BİRŞEYİ, KENDİSİN DE OLMASINI İSTEMEK
YAL : KEPEKTEN YAPILAN KÖPEK YİYECEĞİ
YALAMUK : ÇAM VE KÖKNAR AĞAÇLARININ, KABUĞUNUN ALTINDAKİ YENİLEBİLEN SIVI
YALAN SIĞMAK: YALAN SÖYLEMEK
YALAKALIK ETMEK: ÇOK FAZLA ŞIMARMAK

YASLIYAÇ : EKMEĞİN ŞEKİL VERİLDİĞİ TAHTA
YENCE : HAFİF, AĞIR OLMAYAN ( Bu çufal yencek gelen )
YILAR : YULAR
YÜREĞİ KALKMAK : ÇOK KORKMAK
YÜKLÜK : YATAK ,YORGAN KONULAN KISIM
YOSA : YOKSA

YIMIRTA : YUMURTA
YIRÇALMIŞ : ARSIZ,SÖZ DİNLEMEYEN,YÜZSÜZ
YUNMA : YIKANMA
YUNMADUK : SABAH YÜZÜNÜ YIKAMAYAN

YÜKLÜK : YATAK, YORGAN KOYULAN YER.
ZAĞAR : BİR CİNS AV KÖPEĞİ,TAZI

ZAHRA : HAYVANA VERİLEN KURU OT,SAMAN
ZELZELE : DEPREM
ZENCİR : ZİNCİR

ZERHOŞ : SARHOŞ
ZERZEVAT / ZARZAVAT : PAZAR ALIŞVERİŞİNDE ALINANLAR VEYA ALINACAK OLANLAR
ZEVLE : HAYVANI BOYUNDURUĞA SOKTUKTAN SONRA ORADAN ÇIKMASINI ENGELLEYEN SOPA
ZEVZEK : GEREKSİZ YERE ÇOK KONUŞAN,GEVEZE
ZITTINA GİTMEK : SİNİRİNE DOKUNMAK
ZİYRAT : ARİFE GÜNÜ MEZARLIK ZİYARETİ
ZOBA : SOBA