Çaya en büyük rakip: yaban mersini!
Yaban mersini (Likapa), Türkiye’de mavi yemiş, ayı üzümü, çalı çileği, Trabzon çayı gibi isimlerle bilinmektedir. Yaban mersini ağacının ömrü 35-40 yıl arasındadır ve geniş bir sıcaklık aralığında gelişirler (-24 ˚C’den 30 ˚C’ye kadar).
Günümüzde üretilen yaban mersini ABD’de 20.yüzyılın başlarında seleksiyon çalışmaları ile elde edilmiştir. ABD’de olduğu gibi Avrupa’da da üretimi oldukça yaygındır. Türkiye’de ise (Rize’de) yaban mersini üretimi ilk bulunuşundan neredeyse bir asır sonra 2000’li yılların başlarında gerçekleştirilmiştir. Yaban mersini yetiştirilmesinde toprağın pH (asitlik) değeri oldukça önemlidir. En iyi gelişebildiği pH değeri 4,2-5,5 arasındadır. Yaban mersini, ülkemizde Karadeniz Bölgesi gibi nemli, yüksek kesimlerde (Artvin, Rize, Trabzon, Giresun, Ordu, Samsun) kolaylıkla yetiştirilebilmektedir.
Burada, ilk renk ham yeşil anlamına gelen IG (Immature Green), sonra kızarmaya başladığı anlaşılan GP (Green Pink), daha sonrasında maviliğin oluştuğu BP (Blue Pink) ve en son olgun meyvenin has rengini aldığı R (Ripe) rengidir. Yaban mersini meyveleri, ABD ve Avrupa’da reçel, marmelat, pasta, pekmez, meyve suyu, meyveli yoğurt, dondurma, meyveli çörek, şarap gibi pek çok gıda ürünü yapımında kullanılmaktadır. Yapraklarından çay yapılarak değerlendirilmekte ve posası özellikle ilaç sanayiinde hammadde olarak kullanılmaktadır. Türkiye’de henüz yeni yeni tanınmaktadır. Günümüzde, taze meyve olarak tüketilebildiği gibi, büyük çoğunluğu pastacılık sektöründe kullanılmaktadır. Kuru meyve olarak tüketimi oldukça yaygınlaşmıştır.
Yaban mersini üretiminin arttırılması için birçok projeler yapılmakta ve çiftçiler desteklenmektedir. Fakat henüz istenilen düzeyde üretimi sağlanamamaktadır.
Naciye KUTLU
Ankara Üni. Ar. Gör.
Food İn Life