Mengen’de Aşçılık ile İlgili Eğitim Zenginleşsin!(AŞOMDER)

Mengen’de Aşçılık ile İlgili Eğitim Zenginleşsin!

Aşçılar sadece yemek pişiren kişiler değil, çeşitli sanatlardan beslenen ve bir sanat icra eden kişilerdir. Aşçılık mesleğinde eğitimin önemi büyüktür ve alanda uzman ustaların süzgecinden geçmek gerekmektedir.
Osmanlılarda saray ve konak mutfakları birer aşçılık okulu niteliğindedir. Genellikle Bolu, bilhassa Mengen yöresinden saraya getirilen çocuklar saray mutfağının değişik bölümlerinde kıdemli aşçı yardımcılarının yanında basit işlerle bir bakıma öğrenim adı verilebilecek çalışma ile mesleğe başlamışlardır.

Aşçılık ve Mengen
Mengen ilçesi aşçılık ile ünlü bir memlekettir. Aşçılar diyarı olarak bilinen Mengen’de aşçılık mesleği çok eskilere dayanmaktadır. Aşçıların Mengenli olmalarının ünü tarihsel bir olayla başlar. Rivayete göre Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden sonra saray aşhanesini Mengenli Yakup Ağa adlı bir paşaya kurdurmuş ve görevlendirmiştir. Mengenli Yakup Ağanın işe başlamasından sonra bir yeğeni iş bulmak umuduyla yanına gelmiş ve Yakup Ağa da yeğenini saray aşhanesinin bulaşıkhanesinde çalışmaya göndermiş. Çok zeki ve çalışmayı seven bu yeğen gün gelmiş ve saray aşhanesinde aşçı başı olmuş. Mengen’de işsiz olan yakınlarını, arkadaşlarını yanına çağırmış ve aşçı olarak yetiştirmiş. Böylece saray aşhanesi ve mutfağı bir aşçılık okulu olmuş. Yetişenler paşaların, beylerin aşçıları olmuşlar.
Bir başka aktarıma göre; II. Abdülhamid devrinde Sultan Aziz zamanından kalma Mengenli üç aşçının sanatlarında pek mahir oldukları söylenirdi. Çeşnicibaşı Selim Ağa, kebapçıbaşı Mehmet Ağa, börekçibaşıMetenoğlu. Çeşnicibaşı tablalara konulan yemeklerin çeşidini, tadını, tuzunu, miktarını tayin eder. Padişaha çıkacak tabla bu zât tarafından dikkatle mühürlenir. Kebapçıbaşı Mehmet Ağa kuzu ve tandır kebabı pişirmekle meşhurmuş. Eyüp Sultan kebapçısı meşhur Keşfî Usta’nın, onun oğlu olduğu söylenir.
O günden bu yana bu sanat babadan oğula devam edip gitmektedir. Saray mutfağının Türk mutfağının gelişmesindeki yeri göz önüne alındığı zaman Mengenli aşçıların Türk mutfağının gelişmesindeki katkıları azımsanamayacak kadar çoktur.

Geçmişteki Bilinen Mengenli Aşçılar
Tabiki bu kadar kısa bir listeden ibaret değil ama bir tutam örnek vermek amacıyla, yakın geçmişte önemli yerlerde aşçılık yapmış kişiler aşağıdaki şekildedir:
• Nuri Bey, Pazarköy, Sultan Mahmud’un Aşçılarından
• Rıza Bey, Hacı Ahmetler, Sultan Reşad’ın Aşçılarından
• Mahmut Süslü, Hacı Ahmetler, Sultan Reşat’ın Aşçılarından
• İzzet Bey, Hacı Ahmetler, Sultan Reşat’ın Aşçılarından
• Tevfik Bey, Hacı Ahmetler, Sultan Hamid’in Aşçılarından
• Seyit Ahmet, Hacı Ahmetler, Sultan Hamid’in Aşçılarından
• Hacı İslam, Kuzgöl, Sultan Hamid’in Aşçılarından
• Salih Usta, Düzağaç, Sultan Hamid’in Aşçılarından
• Ali Usta, Sultan Hamid’in Aşçılarından
• Halil Ağa, Türkbeyli, Hariciye Nazırı Aşçısı
• Şakir Ağa, Türkbeyli, Mektebi Sultani Aşçısı
• Çömez, Hacı Ahmetler, Sultan Aziz’in Aşçılarından
• Seyit Ahmet, Toprakçı, Sultan Aziz’in Aşçılarından
• Hasan Ağa, Karakaya, Sultan Aziz’in Aşçılarından
• Çiloğlu, Kavacık, Sultan Murat’ın Aşçılarından
• Hacı Hasan, Çubuk
• 1927-1971, Kemalettin Erten, Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü, Celal Bayar, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay
• 1931-1935, Halit Atay, Mustafa Kemal Atatürk

Mengen Aşçılık Meslek Lisesi
Mengen Aşçılık Meslek Lisesi, 1981 yılında ilki yapılan, Mengen Aşçılar ve Turizm Festivalinde aşçılar tarafından açılan “Aşçılık Okulu İstiyoruz” pankartıyla filizlenen fikirlerin hayata geçirilmesi çabaları ve dönemin Bolu Valisi Adnan Darendeliler’in katkıları ile il özel idaresi tarafından 1982 yılında temeli atılmış 1985 yılında eğitim öğretime başlamıştır.
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Mengen Meslek Yüksekokulu
Mengen’de Türkiye’nin ilk aşçılık lisesi haricinde bir de ilk ön lisans programı da bulunmaktadır. Abant İzzet Baysal Üniversitesi’ne bağlı olarak 1992 yılında kurulmuş olan Mengen Meslek Yüksekokulu “aşçılık programı” Durmuş Çetin, rahmetli Cemal Türkan ve diğer birçok uzman kadrosuyla nitelikli aşçılar yetiştirmiştir.

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü
Son olarak Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü, 2012 yılında Bolu Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu bünyesinde kurulmuştur. Bölüm dört yıl süren eğitim-öğretim faaliyetlerini Mengen’de sürdürmektedir.
Bu okullar da, yurt içi ve yurt dışında alanında ün yapmış birçok aşçı mezun etmiş ve halen aynı ruhla geleceğin şeflerini yetiştirmektedir.

Özetle Mengen, aşçılık geleneğinin yanısıra sahip olduğu aşçılık eğitim kurumlarıyla da dünya çapında oldukça nadir bir ilçe haline gelmiştir…

Lisedeki mutfak bölümü, üniversitedeki önlisans aşçılık programı ile gastronomi ve mutfak sanatları bölümü birbirinden güç almaktadır. Kümülatif olarak mesleki ve sanatsal gelişim yıldan yıla artmaktadır. Bu üç eğitim basamağının da katkılarıyla bu yıl dördüncüsünün düzenlenebiliyor olduğu “Ulusal Aşçılık Kampı” artık Mengen merkezli bir ekol oluştuğunu göstermektedir. Yıldan yıla ülkemizin farklı şehirlerinden ve hatta yurt dışından alınan pozitif geri dönütlerin algının ve ruhun istendik düzeyde olduğunu yansıtmaktadır.

Gastronomide öncü ülkelerde, kırsalda bulunmasına rağmen etkisinin bütün dünyaya yayıldığı örnekler bulunmaktadır. Bunlardan İtalya’daki “University of GastronomicSciences” başlı başına bir üniversite olarak “Bra” isimli minik ilçenin kırsalında bulunmaktadır. Buna rağmen lisansüstü eğitim seviyelerine kadar eğitim vermektedir ve dünyanın birçok ülkesinden öğrenciler tarafından talep görmektedir. Ayrıca ülkemizde de oldukça etkili olan “SlowFood” akımının da merkezidir. Bu akımın bilindik fonksiyonlarından birisi “CittaSlow” yani “Sakin Şehir”dir.
Ayrıca İspanya’daki “Bask Culinary Center” ile “Alicia”daülkenin oldukça düşük nüfuslu yerleşim alanlarında bulunmasına rağmen dünyanın oldukça prestijli mutfak-bilim merkezleri ve eğitim alanları olarak kabul görmektedirler.

Ani harabeleri Kars’a 48 km uzaklıktadır. Şubat ayında 11.000 kişi ziyaret etmiştir.
Şirince İzmir’e 83 km uzaklıkta bir köydür, nüfusu 1500 civarındadır ortalama 3000 kişi ziyaret etmiştir.
Taşköprü’nün sarmısağı, Rize’nin çayı, Erzincan’ın peyniri, Van’ın kahvaltısı, Halfeti’nin siyah gülü, Mengen’in Aşçısı…

Yerel değerlerimize daha da sahip çıkmalıyız. Bizler Türkiye’nin ilk Aşçılık eğitimi veren kurumun mezunları olarak Mengen’den değil bir eğitim basamağının eksiltilmesi; daha üst düzey eğitim basamaklarının oluşturulmasını talep ediyoruz.

Mengen’de eğitim zenginleşsin!…

Aşçılık Okulu Mezunları Derneği