Osmanlı Sarayındaki Aşçıların İsimlerini Merak Ediyor Musunuz? – MENGEN.GEN.TR Özel Haber

1  |  1

Osmanlı Arşivinden Mengenli aşçıları bizler için inceleyen Atilla GÜLER ile bir söyleşi yaptık. Söyleşimizi ve dosyalar, kanıtlar ile birlikte arşivimizi sizlere sunuyoruz.

 Bu araştırmayı neden yaptınız?

İlk önce dedem Mustafa ağayı araştırıp bulmak istedim. Bir soy araştırması gibi fakat daha sonra aşçılığın Osmanlı sarayında çok önemli olduğunu anladım. Bir Mengenli olarak Mengen’in nasıl aşçılarının bu kadar meşhur olabildiğini merak ettim. Bir ilçenin dünya çapında bu derece meşhur olması kolay değil hem de hiç kolay değil, yüzyılların emeği olmalı diye düşündüm ve bu eksende çalışmaya başladım. Merakımda da haklı çıktım sanırım. Bu haklılığımı Osmanlı sarayından 17-7-1265 tarihinde yazılmış bundan 160 yıl önce Bolu’dan malum yer diye bahsedilen Mengen’den aşçı istenen
evrakla karşılaştığımda anladım ve evrakta “Her yıl olduğu gibi bu yılda Mengen’den aşçı istiyoruz, padişahın fermanıdır.” diyor. Sarayda da Mengen’den aşçı almak gelenekselleşmiş durumdaymış. Nasıl padişah Osmanlı soyundan ise aşçıda Mengenliymiş. Dedemin evrağında bu işe nasıl başladığı soruluyor cevaben de “CEDDAHU” diyor yani soydan geldiğini yazıyordu yani aşçılığımız bir rastlantı değil, asırların yüzyılların emeği ve Mengenlilerin güvenilir insanlar olmalarının ve bilgi birikimlerinin karşılığıdır.

Bu isimlere nasıl ulaştınız?

Sarayda Mengenli kimler çalışmış diye bir kaç isim aradım fakat o günlerde Bolu’nun Kastamonu’ya Mengen’in de Gerede’ye bağlı olması sebebi ile sicil kayıtlarında pek bir şey çıkmadı. Bende illa ki bu insanların devletle bir işleri olmalı diyerek mahkeme kayıtlarını taradım ve yüzlerce kayıt çıktı. Kimi evine hırsız girmiş, kimi askerden muaf sayılmak için dilekçe yazmış, kiminin kölesi darp edilmiş, kimi Mengene camii yaptırmış vesaire vesaire gibi sebeplerle mahkemelere dilekçeler yazarken işi ve Mengenli olduğu belirtilmiş resmi evraklarda bu evrakların tamamı da bu mahkeme evraklarıdır. Hatta bazılarında köylerinin isimleri de var.

Bu gün siz Mengen’in aşçılığını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bu günlerde Mengen’in aşçılığı çok sorgulanır oldu, dericiler tırcılar bizim aşçılığımıza sahip çıkmaya çalışıyor ama “Sapı çek köküne bak” derler biz kimsenin emeğiyle değil yüzlerce yılın emeğiyle aşçısıyla yani insanıyla meşhur belki de Türkiye de tek sanatıyla meşhur insanların ilçesiyiz. Aşçılıkla ilgili her şey bizim Mengen’in hakkıdır çünkü Osmanlı da bütün padişahların, şeyhülislamların, vezirlerin, paşaların, sadrazamların, cumhuriyet döneminde ulu önderimiz Atatürk’ün, cumhurbaşkanlarının, başbakanların, Türkiye Büyük Millet Meclisinin, diğer ülkelerin krallarının aşçılarının nerdeyse tamamı Mengenli bence bize düşen Mengenimize aşçılığımıza sahip çıkmaktır.

Son olarak söyleyeceğiniz bir şey var mı?

Mengenli olmak çok güzel ve Mengenli bir aşçının yaptığı yemeği yemek ayrıcalıktır diyorum.

Padişahın Fermanıdır

Bolu Kaymakamlığına matbah-ı amire için Ramazan ayında gerekli olan aşçılar her sene Bolu sancağında malum yerlerden getirilmekte olduğundan bu seneki Ramazan-ı Şerif yaklaşmakta olduğuna binaen düzenlenen pusulada isimleri yazılı aşçıların Ramazanın girişinden önce İstanbul’a gönderilmesi tarafınıza bildirilmiş ve adı geçen pusula ek olarak gönderilip ismi yazılı aşçıların dersaadete gönderilmesi lazım eden bulunmuş olmakla gereğinin serien yapılması, Padişah efendimizin emr-i fermanıdır.

 
Padişahın Fermanının Osmanlıca halidir.

1- Mustafa ağa matbah-ı amire aşçısı Kavacık köyünden evrak tarihi hicri 1277
2- Kazım ağa İzzet ağa oğlu 1306 Mengen doğumlu matbah-ı has hilafet penahı aşçısı
3- Mustafa efendi ramazan ağa oğlu hilafet penahı aşçıbaşısı evrak tarihi hicri 1279
4- Ömer ağa matbah-ı has aşçıbaşısı Bölükverenden hicri 1264
5- Ali Hüseyin ağa hassa aşçı başısı baş eskisi 30 yıl çalışmış yıl hicri 1127
6- Mehmet ağa Arif Efendi oğlu 1317 doğumlu matbah-ı has aşçıbaşısı
7- Ali ağa. Ali ağa oğlu matbah-ı has hazreti hilafet penahı aşçıbaşısı
8- Hüseyin ağa saray aşçıbaşısı yıl 1289
9- Mustafa ağa Hasan ağa oğlu Beşiktaş matbahında aşçıbaşı yıl 1296
10- Ahmet Efendi Hüseyin ağa oğlu Beşiktaş matbahında aşçı yıl 1295
11- Hasan ağa saray-ı hümayun aşçıbaşısı yıl 1283
12- Emin ağa matbah-ı amire aşçısı yıl 1281
13- Halil ağa sarayı hümayun matbaasında görevli yıl 1306
14- Mercimek oğlu Hafidi Ahmed Niyazi oğlu hasan hazine-i hassa sabık matbah-ı amire memuru Bürnük köyünden yıl 1299
15- Mehmet Ferit Efendi Aziz Kadıoğlu Ali ağa oğlu saray-ı hümayun matbah-ı has amire memuru yıl 1299
16- Hafız Mehmet Emin Efendi sarıca oğlu Rençber Abdurrahman ağa oğlu Beşiktaş matbah aşçıları imamı yıl 1287
17- Ali Kemal Efendi aşçıbaşı ramazan ağa oğlu matbah-ı amire idari kalemi ketebesinden yıl 1286
18- Abdullah ağa saray-ı hümayun aşçıbaşısı Hacıahmetler köyünden yıl 1320
19- Halil ağa oğlu Halil ağa darülaceze aşçıbaşısı yıl1322
20- Alaca oğlu Ömer oğlu Halil matbah-ı amire aşçıbaşısı yıl 1318
21- Mahmut ağa mabeyn-i hümayun aşçıbaşısı
22- Rıza Efendi Ahmed ağa oğlu Şehzade Ömer Faruk efendinin aşçıbaşısı yıl1293
23- Yusuf ağa Mehmet ağa oğlu Beşiktaş matbah-ı aşçısı yıl 1305
24- Ramazan ağa Kadın efendinin aşçıbaşısı yıl 1287
25- Memi ağa Sultanlar aşçıbaşısı yıl 1274
26- Mustafa ağa matbah-ı has aşçıbaşısı yıl 1272
27- Lütfullah ağa has oda mutfağında aşçıbaşı yıl 1271
28- Yusuf ağa ve kardeşi Hasan ağa darülaceze mutfağında aşçı yıl 1325
29- Kara Ali oğlu Hafız Durmuş Efendi hazine-i hassa imamı Şahbazlar köyünden
30- Ahmet ağa saray aşçıbaşısı Demirciler köyünden yıl 1272
31- Hüseyin ağa oğlu veli ağa harem-i hümayun masarif nazırı ve birinci daire-i Belediye Reisi Raşid efendi aşçıbaşısı Babahızır köyünden
32- Aliş ağa Reisi esbak Rıfat paşanın aşçı başısı yıl 1286
33- Mustafa ağa Şeyhülislam efendinin aşçıbaşısı 1277
34- Ramazan ağa Dördüncü Kadın efendinin aşçıbaşısı 1294
35- Mustafa ağa saray tablakarı 1283
36- Mehmed oğlu Hasan polis mektebi aşçıbaşısı
37- Ali ağa darülaceze aşçıbaşısı 1326
38- Osman ağa saray-ı hümayun aşçı başısı Kuzgöl’den yıl 1307
39- Halil ağa Börekçibaşı yıl 1278
40- Ali Efendi Yıldız sarayında ocakbaşı 1301
41- Demircioğlu Hasan matbah-ı has kebapçısı 1296
42- Raşid oğlu Osman hapishane-i umumi aşçıbaşısı 1339