MENGEN’İN İDARİ TARİHİ

1  |  1

İLK DEVİR

M.Ö. 74 yılında Bitinya’dan sonra Roma’ya daha sonra Bizans’a geçen bu bölge 1395 de Osmanlılara geçer ve Gerede’ye bağlanır.

Mengen 1812 ye kadar Gerede’nin geçirdiği yönetim evrelerine ortak olmuştur. İdari tarihçeye göre birkaç bey tarafından yönetildiği bilinmektedir.

Bu beyler Konak köyünde Kolçakpaşaoğlu, Pazarköyde Albaşoğlu ve Susuz köyünde Seyfullah Ağadır.

1829 tarihine kadar Mengen dokuz divandan teşekkül etmekte idi.

Kavurgalar Divanı ( Beşler, Rumbeyli, Konak, Hacıahmetler )

Rüknettin Divanı ( Rüknettin, Demirciler, Dereköy, Teberikler, Kavacık, Sazlar )

Çıbık Divanı ( Çıbık, Kıyaslar, Akveren )

Bürnük Divanı ( Bürnük, Çırdak, Karaishak )

Pazarköy Divanı ( Şeyhler, Pazarköy, Düzağaç, Akinek )

Nazırlar Divanı ( Nazırlar, Düzköy )

Yörükler Divanı ( Kuzgöl, Sazlar, Yörükler )

İlyaslar Divanı ( İlyaslar, Karaşeyhler, Sarıkadılar, Çayköy )

Seyre Divanı ( Seyre, Alibeyler, Karandı, Arak, Karacalar )

Kavurgalar divanında Türkbeşli köyünden Hüseyin Jurnal adında bir efe varmış. Bu efe halk arasında çok sevilir ve saygı ile anılırmış. Hüseyin efe Kastamonu’dan İstanbul’a göç eden kervanları ve yolcuları her türlü tehlikeye karşı koruyarak yollarına devam etmelerini sağlanmış.

VOYVODALIK DEVRİ 1861- 1869

Ondokuzuncu yüzyılın başlarında bütün Anadolu’da olduğu gibi Bolu ve çevresinde halkın huzuru kalmamıştır. Bu nedenle devlette yeniden bir teşkilatlanmaya gidilmiştir.

Bu dönemde Mengen yeniden kurulan Bolu-Viranşehir birleşik mutasarrıflığına bağlanmıştır.

Bolu-Viranşehir birleşik mutasarrıflığına Mengen dışında 18 Voyvodalık daha bağlı idi.

Bunların yönetimi halk tarafından seçilen Ayanlar tarafından yapılırdı. Bolu mutasarrıflığı 1864 de Kastamonu vilayetine bağlandı.

NAHİYE DEVRİ 1870-1948

Bolu’ya bağlı olan kazalar 1870 yılında beşe inmiştir. Bunlardan biride Gerede’dir. Mengen’in statüsü ise Gerede’ye bağlı bucak konumundadır.

1878 devlet salnamesine göre Gerede, Kastamonu Bolu sancağının bir kazasıdır. Gerede’ye bağlı nahiye olarak da sadece Mengen görülmektedir.

1915 de Gerede’ye bağlı bir bucak olan Mengen o dönemde 35 köyden meydana gelmekte idi. 22 okulu ve 12 odalı bir medresesi vardı.

Köylerle birlikte toplam 20 camii ve 3 mescidi bulunmaktaydı.

Türkbeşli Köyü Muhtarı ve Halk Odası Başkanı Ahmet Muhtar BAKIRLI 1947 senesinde yazdığı hatıralarında nahiye dönemi ile alakalı bizlere şu bilgileri vermektedir.

74 sene kadar evvel bucak yeni bir teşkilata tabi tutularak divanlar kurulmuş derebeylik idaresine son verilerek devlet tarafından nahiye müdürleri tayin edilmiştir.

Halen bucak merkezi idare teşkilatında bucak müdürü, jandarma karakolu, posta ve telgraf merkezi ve 13 kilometre batısındaki Türkbeşli köyünde de bir jandarma karakolu vardır.

Keza Türkbeşlinin 13 kilometre batısında Gökçesu bucağının Salıpazarı jandarma karakolu mevcuttur.

Bu karakol 1315 senesinde açılmış, Salıpazarı da 55 sene evvel 1892 de kurulmuştur.

Nahiye olmakla beraber o zamandan beri Gökçesu Nahiyesi olarak anılan bu parça 25 muhtarlık olup 1209 hanesi, 4118 erkek, 4213 kadın olmak üzere 4213 nüfusu havidir.

KAZA DEVRİ

TÜRKBEŞLİ KÖYÜNÜ KAZA YAPTIRANLAR

 Türk beşli Köyü Muhtarı ve Halkodası Başkanı Merhum Ahmet Burhan BAKIRLI

Halkodası Üyesi Merhum Mehmet ŞANSAL, Hüseyin ÖZKAN Ve Köy Kâtibi Kadir YETKİN

Halkodası Üyesi Merhum Cemil ERCAN ve Halkodası Üyesi Şevket ÖZÇELİK

1948 senesine gelindiğinde Türkbeyli ve Beşler mahallelerinde diğer bir tabirle Türkbeşli’de toplam 70-80 hane mevcuttu. Bu mahalleler Pazarköy’e bağlı idi. Mengen 1 Ocak 1948 yılında ve 5071 sayılı kanunla Gökçesu ve Pazarköy bucağını da sınırları içine alarak ilçe haline gelmiştir.

Merkeze bağlı 21 köy ve 84 mahalle, Gökçesu’ya bağlı 16 köy ve 80 mahalle, Pazarköy beldesine bağlı 18 köy ve 63 mahalle bulunmaktadır.

İçişleri bakanlığı 08.02.1990 tarih ve 90-36535 sayılı kararı ile Gerede’ye bağlı Yumrutaş köyünü ellibeşinci köy olarak Mengen’e bağlamıştır.

İçişleri bakanlığı 02.11.1991 tarih ve 91-38773 sayılı kararı ile Pazarköy ve Gökçesu’da belediye kurulmasına karar verilmiştir.

1992 Haziran ayında yapılan seçimlerden sonra Gökçesu ve Pazarköy belediyeleri fiilen hizmete geçmiştir. Bugün Mengen ilçemizin Türkbeyli, Beşler, Karapınar, Tabaklar olmak üzere 4 mahallesi bulunmaktadır.

Mengen’in en eski mahallesi Türkbeyli mahallesidir. Son yıllarda Gentaş sitesi, Doğuş sitesi ve TOKİ konutları yapılmıştır.

1940 senesinde Türk beşli Köyünün bucak teşkilatı yapılması için tetkiklerde bulunmak üzere Türk beşli köyünü ziyaret eden Mülkiye müfettişlerinden Memduh İÇÖZ, Bolu milletvekili Raşit ÖYMEN, Cemil ÖZÇAĞLAR, Gerede Belediye Başkanı İhsan YALÇIN Türk beşli köyü halkı.

Geçmişten Günümüze Mengen ve Aşçılık / Aydın ERÇELİK / Fotoğraflar Hüseyin VARLIK