Nutuk’un Basım Hakkı Kimde?

Nutuk’un basım hakkı kimde?

Yurdumuzun parçalanıp işgal edildiği günlerden başlayarak, Türk tarihinde bir dönüm noktası olan İstiklal Savaşı’nı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ve devrimlerin yapılışını anlatan Nutuk, siyasi ve milli tarihimizin birinci elden, değerli bir kaynak eserdir.

Atatürk’ün kendi kaleminden çıkan bu eser, yine Atatürk tarafından, Cumhuriyet Halk Partisi’nin 15 – 20 Ekim 1927 tarihleri arasında Ankara’da toplanan ikinci kurultayı’nda 36,5 saat süren ve altı günde okunan tarihi bir hitabeye dayandığı için Nutuk adını almıştır.

NUTUK NEDİR

Nutuk, devrim tarihimizin birinci elden pek değerli bir kaynağıdır, dedik. Çünkü eserin sahibi, tarihi olayları yalnızca belgelerle inceleyerek objektif gerçeğe ulaşmak isteyen bir tarih yazarı değil, doğrudan doğruya o tarihi yapanın kendisidir. Tarihi yapan ile yazanın aynı şahsiyette birleşmiş olması, Nutuk’u benzerleri ile karşılaştırılmayacak üstün değerde bir eser durumuna getirmiştir.

Bu eserde, kendini her şeyi ile milletine adamış olağanüstü yetenekleri ile dehanın en iyi örneğini vermiş büyük bir komutanın, devrimci bir liderin ve ileri görüşlü devlet adamının, askeri ve siyasi aksiyonları ile Türkiye Cumhuriyeti’ne şekil veren temel düşünce ve görüşler yer almıştır. Ayrıca, eserde milli değerler sistemine bağlı Cumhuriyet rejiminin, tarih şuuru içindeki gelişmesinin adım adım nasıl olgunlaştırıldığını, sosyal ve kültürel alanlara yön verici siyasi ve idari şartların nasıl hazırlandığını yakından görebilmekteyiz.

Prof. Dr. Zeynep Korkmaz’ın Atatürk Araştırmaları Merkezi yayını olan Nutuk kitabının önsözünde yer alan yukarıdaki yazı Nutku ve bir anlamda da Atatürk’ü anlatan en özlü satırlardır.

ATATÜRK NUTUK’UN TELİF HAKKINI T.Ta.C.’NE VERMİŞTİR

Atatürk 1925 yılında kuruculuğunu ve yaşadığı süre içersinde koruyuculuğunu da yaptığı Türk Hava Kurumu’na çok anlamlı bir misyon da yüklemiştir. “Bu Nutuk benim Türk milletine armağanımdır. Bunun gelecek nesillere kalacak maddi şeklini aynı zevk-i selim ile sizlerden beklerim” demiştir. Ayrıca 1927 yılında Nutuk kitabının dağıtım ve yayın haklarını Türk Tayyare Cemiyetine vermiştir.

İŞTE T.Ta.C’ NİN 51 NO’LU GENELGESİ

Türk Tayyare Cemiyeti Atatürk’ün bu isteğini 1 Şubat 1928 tarihli Genel Merkezin 51. Genelgesi ile yürürlüğe sokmuştur.

“Gazi hazretlerinin tarihi Nutuklarının Türkiye’de basım ve dağıtım haklarının kurumumuza verildiği malumdur.

Basımı bitmek üzere olan mühim eserin yayınlanması zamanı da gelmek üzeredir. Tayyare Cemiyeti bu büyük ve tarihi görevin birinci kısmı olan eserin basımını başarı ile tamamlamıştır. Beş yüzden fazla sayfayı kapsayan kitap, Türkçe eserlerin basımında şimdiye kadar çok az görülen iyi vereje kâğıt kullanılmıştır. İlk sahifesinden evvel Gazi hazretlerinin imzalarıyla süslü ve aynen fotoğraf gibi çoğaltılmış bir portreleri, sonunda da on adet çeşitli harita vardır ki, bu haritalar da yurdumuzda ilk defa kullanılan bir usulle basılmıştır.

Tümü numaralı olarak 100 bin adet basılan kitabın normal nüshası beş liraya satılacaktır. Bunlardan başka 2 bin adet lüks nüsha basılmıştır ki, özellikleri aşağıda sıralanmıştır:

– On adet lüks nüsha ipek Japon kâğıdı üzerine basılmıştır. Bunların metinleri ince harf başlıkları ile süslü olup sahifelerin zeminleri de özenli bir süslemeyi taşımaktadır.

Güderiden ipek içli çildi üzerine Türk usulünde süsleme, gümüş kabartma olarak iliştirilmiş bulunmaktadır. Kitabın tümü ayrıca özel bir kutu içindedir.

Gazi Hazretleri ile Sayın Büyük Millet Meclisi Başkanı, Sayın Başbakan ve Sayın Genelkurmay Başkanına bu baskılardan sunulacağı gibi bir adedi de Devrim Müzesine hediye edilecektir.

Genelgelerin düzenli olarak gelip gelmediğini incelemek için sıra numarasına dikkat edilmelidir.

– Bunlardan sonra 49 adet Japon kâğıdı üzerine bütünü ile yukarıdaki şekilde fakat altın yaldızlı, Şagren ciltli ve yine kutu içersinde olağanüstü nüshası vardır ki, ellişer lira karşılığında satılacaktır.

– Kutusuz olanlar 45 lira ve tümü meşinli ciltli olanlar 25 lirayadır. Japon kâğıdına basılı olanlardan aynı şekilde yüksek velen denilen lüks kâğıda altın yaldızlı kapaklı, ayrıca 1.500 adet numaralı basılmıştır ki, 10 lira karşılığında alınabilecektir.

– Lüks nüshaların basımında şimdiye kadar Türkiye’de yayınlanan kitap ve eserlerde olağan olan şekillerden hiçbiri kullanılmamıştır. Basım tarihimizde eserin büyüklüğü ile orantılı bir devrim içeren bu nüshaların, olasıdır ki, daha uzun bir zaman benzerleri yapılmayacaktır. Bu en büyük eserin göreceği kuvvetli ilgi kuşkusuz olduğundan, adedi pek kısıtlı olan bu olağanüstü nüshaların bir an evvel tedarikinin istenileceğini tasarlıyorum.

İlişikte bir cetvel sunulmuştur. Bu cetvelin yüksek isteklerine göre doldurularak on beş gün içinde Türk Tayyare Cemiyeti Genel Merkezine geri çevrilmesini rica ederim. Kitapların bedellerinin alınarak biran evvel Genel Merkeze gönderilmesiyle Nutuk bedeli olduğunun herhangi bir yanlışlığa meydan verilmemek üzere belirtilmesi ve diğer göndermelere karıştırılmayarak ayrıca gönderilmesi lazımdır.

Bu önemli sorunu layık olduğu şekilde ele alacağımızdan eminim. Bu vesile ile saygılar sunarım.

Ahmet Fuat BULCA Türk Tayyare Cemiyeti Başkanı / Rize Milletvekili ”

İLK NUTUK ANITKABİRDE SERGİLENİYOR

Yukarıdaki belgeden de anlaşılacağı üzere Atatürk’ün bu isteği önemle ele alınıp, gereken tüm hassasiyet gösterilmiştir. Türk Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu) tarafından Atatürk’e armağan edilen ilk Nutuk ve kutusu Anıtkabir Atatürk Müzesinde sergilenmektedir. Ayrıca, 10 adet lüks nüsha olarak hazırlanan Nutuk’tan bir adedi de yapımı tamamlanmamış şekli ile Türk Hava Kurumu Müzesinde sergilenmektedir.

Yazımın sonuna gelirken, aylardır yaptığım araştırmalarımın sonucunu sizlerle paylaşmak istiyorum.

NUTUK’UN ELYAZMA NÜSHASI NEREDE?

Nutuk’un orijinal el yazma kopyası olduğunu düşündüğüm dosyaların nerede olduğunu biliyorum. Bazı dijital sayfalarını görme şansım da oldu. Haftaya bu konuda daha detaylı yazmak istiyorum.

Değerli bir araştırmacı ve akademisyen bu konu ile ilgili tespitimin aslında Kültür Bakanlığınca dikkate alınacağını ve Nutuk’un el yazması matbaa kopyasına derhal işlem başlatması gerekeceğini söyledi. Demek ki haftaya yazacağım konu başlığı şimdiden ortaya çıkmış oldu: “Kültur Bakanlığı’na başvurumdur…”

Mustafa KILIÇ

kilic.thk@hotmail.com

Kaynak: www.kokpit.aero