YAKLAŞIK 10 MİLYON KİŞİ GÜNE FİBROMİYALJİ AĞRILARI İLE BAŞLAR

Özel Çağsu Hastanesi Fizik Tedavi ve Reh. Uzmanı  Dr. Metin Kaya Alpsoy Fibromyalji hastalığı hakkında bilgi verdi. Alpsoy, “Yaklaşık 10 milyon kişi güne fibromiyalji ağrıları ile başlar. Fibromiyalji, popülasyonun yaklaşık %5’ini etkileyen kronik ağrılı bir hastalıktır. En çok 20-60 yaş arası bayanları seçer bu hastalık, en yoğun görüldüğü yaş grubu ise 45-55 yaş arasıdır” dedi.

Özel Çağsu Hastanesi Fizik Tedavi ve Reh. Uzmanı  Dr. Metin Kaya Alpsoy yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı;

Fibromyalji nedir ?

Fibromiyaljisendromu kas-iskelet sisteminde uzun süreli olabilen, vücutta yaygın ağrı ve hassasiyete yol açan bir yumuşak doku romatizmasıdır.

Kişilerde iş kalitesini düşürür, dikkat ve algılamayı azaltır. Yaşam keyfinizi etkilediği için motivasyonu ve verimliliği düşürür. Amerika’da yapılan istatistiklerde; iş gücü kaybına yol açtığı için, maliyeti en yüksek hastalıklar sıralamasında, kalp hastalıklarının ardından ikinci sırada yer aldığı belirlenmiştir. Yani ekonomiyi, iş hayatını ve gündelik yaşamı olumsuz etkileyen fibromiyalji için ‘çağın hastalığı’ diyebiliriz.

Fibromiyalji sendromu neden oluşur?

Fibromiyalji’nin nedeni kesin olarak bilinmemekte.Stres, kaygı, depresyon, dinlendirmeyen uyku ve bazı romatizmal ve hormonalhastalıklarla ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Aşırı egzersiz veya ağır sporlar yapmak , hareketsizlik, soğuk ve nemli havalar, psikolojik stresler ağrıları arttırır.Fibromyaljinin mevsimsel özelliği de vardır. Özellikle ilkbahar ve sonbaharda hastaların yakınmaları artmakta ve fibromyaljidaha sık görülmektedir.  Nedeni bahar aylarında havadaki klimatik değişimlerin,  doğada ve bitki örtüsündeki farklılaşmanın  yoğun olmasıdır. Hastaların bu mevsimlerde yakınmaları artar.

Belirti ve bulguları nelerdir?

Ağrı fibromyaljinin en önemli belitisidir. 3 aydan uzun süren yaygın vücut ağrısı vardır.Ağrı ana belirtidir.Kaslarda ve eklemlerde hissedilen ağrı günden güne, haftadan haftaya değişebilir.Ağrının yeri vücudun farklı yerlerinde dolaşma eğilimi gösterse de en sık boyun, omuz arkası, kürek kemikleri arası, bel, kollar, göğüs, kalça ve bacaklarda hissedilir.
• Ağrı özellikle kötü uyku, soğuk ve nemli havalar, ve psikolojik stresle, mekanik yüklenmelerle artabilir
• Boyun, omuz, diz, dirsek veya kalçalarda, uylukta duyarlılık olabilir,
• Dinlendirmeyen uyku çok sık görülür
• Sabahları ve günün ilerleyen saatlerinde yorgunluk,
• Gerilim veya migren tipi baş ağrısı, başta sersemlik hissi olabilir
• Konsantrasyon güçlüğü,
• Eller, kollar, ayaklar, bacaklar veya yüzde hissizlik veya karıncalanma hissedilebilir.
• Karın ağrısı, şişlik, kabızlık, ishal gibi mide-barsak sistemiyle ilgili şikayetler olabilir.
• Adet öncesi gerginlik, ağrılı adet dönemleri
• İdrara sık çıkma

Fibromiyalji sendromu nasıl teşhis edilir?

Fibromiyalji tanısı hastada yaygın ağrı ve belirli hassas noktaların varlığı ile klinik olarak konur. Bu hastalığa özel laboratuar testi ya da röntgen bulgusu yoktur. Testler ancak fibromiyaljiye benzer bulgular yapabilen diğer hastalıkların (tiroid bozuklukları, romatoidartrit, lupus, enfeksiyon gibi) ayırt edilmesinde yardımcıdır. Detaylı hastalık öyküsü alınması ve fizik muayene yapılması ile kronik ağrı ve yorgunluk yapan diğer hastalıklardan ayrılmalıdır.

Fibromiyalji için risk faktörleri nelerdir?

• Cinsiyet: Erkeklere göre kadınlarda daha fazla oranda görülür.
• Yaş: En sık erken ve orta yetişkin dönemde görülür. Ancak çocuklarda ve daha yaşlılarda da görülebilir.
• Uyku düzeninin bozulması: Fibromiyaljisendromunu nasıl etkilediği tam olarak bilinmemektedir. Kas spazmı ve huzursuz bacak sendromu (Bacaklarda ortaya çıkan, tam olarak tarif edilemeyen ve uykuya dalmaya engel olan garip duyu hissi) veya uyku apne sendromu (uykudayken solunumun kısa süreli durması) ile birlikte olabilir.
• Aile öyküsü: Bu hastalık, aile öyküsü olanlarda daha fazla görülmektedir.
• Romatizmal hastalıklar: Romatoidartrit, lupus veya ankilozanspondilit gibi romatizmal hastalıkların varlığı fibromiyaljiye yatkınlık oluşturabilir.

Fibromiyalji nasıl tedavi edilir?

Bazı hastalarda fibromiyalji çok hafif seyreder ve tedavide sadece hastalığın anlatılması ve endişelerin giderilmesi bile yardımcı olabilir. Ancak çoğu hastada detaylı bir tedavi programı planlamak gerekecektir

İlaç Tedavisinde;antidepresanlar, kas gevşeticiler, ağrı kesiciler, uyku düzenleyici ilaçlar, magnezyum tedavileri genellikle uygulanmaktadır. Son zamanlarda antioksidan özelliği olan vitaminlerinde bu hastalıkta yararlı olduğu gösterilmiştir. Uzman hekim tarafından uygulanan tetik nokta enjeksiyonlarıfibromiyaljide oldukça etkilidir.

Egzersizlere kasları esneten germe egzersizleri ve yüzme, su jimnastiği, yürüyüş veya sabit bisiklet gibi hafif yoğunlukta aerobik egzersizler ile başlanmalı, egzersizler yavaş yavaş arttırılmalıdır.Başlangıçta yapılan ağır egzersiz ve tenis gibi sporlar ağrılarınızı arttırabilir. Bu nedenle egzersizlere günaşırı 5 dakika ile başlanır, egzersiz öncesi 5 dakika kasları esneten germe egzersizleri yapılır, zamanla haftada en az 4 gün 30-60 dakikaya kadar çıkılır. Bu noktaya ulaştıktan sonra koşu, tenis gibi daha ağır tempolu sporlara geçilebilir.

İlaca ve egzersizlere rağmen ağrılar devam ederse fizik tedavi yapılır.Fizik tedavide uygulanan yüzeyel ve derin ısıtıcılar, elektroterapi ve kişiye özel hazırlanan egzersiz programları; kas ve eklem ağrılarının geçirir, kasları rahatlatır, yorgunluğu azaltır, duruşu düzeltir. Son zamanlarda fibromyaljilerde tedavide ESWT (ExtracorporealShockWaveTherapy ) deuygulanmaktadır.

Fizik Tedavi ve Egzersiz Tedavisi:

Fibromiyaljide tedavinin 2 esas amacı gergin ve ağrılı kasları gevşetmek ve kalp damar uyumunu artırmaktır. Sıcak uygulamalardan hemen hemen tüm hastalar yararlanmaktadır. Çoğu hasta dayanıklılığı artırmaya, ağrıyı azaltmaya yönelik egzersiz programından ve yüzme-yürüme-bisiklet gibi aerobik egzersizlerden büyük fayda görmektedir. Ancak fizik tedavi ve egzersiz tedavisinin çeşidi, süresi, dozu, hastadan hastaya değişebildiği için mutlaka hekim kontrolünde yapılması tavsiye edilir.

Tanı konduğunda hastanın ve yakınlarının bilmesi gereken, her ne kadar fibromiyaljisendromu diğer iltihaplı eklem romatizmaları gibi hayatı tehdit eden, sakatlık yapan bir hastalık olmasa da, ağrı ve yorgunluk nedeniyle yaşam kalitesini bozabilen, iş gücünü azaltabilen gerçek bir hastalık olduğudur.

Bu tavsiyeler, genel bilgilerdir. Fakat unutmayınız ki, özel rahatsızlığınız için en iyi tavsiye, şikâyetlerinizi dinleyen ve sizi muayene eden doktorunuzun tavsiyesidir.

Fibromyaljide beslenme nasıl olmalı?
Fibromiyaljide sağlıklı beslenme çok önemli.Meyve ve sebzeden zengin bir diyet kaslarınız için gerekli olan eser elementleri ve mineralleri sağlar. Tam bir dinlenme sağlayacak uyku için özellikle akşamları ağır yemeklerden,alkol, kahve ve çay gibi içeceklerden sakınmak gerekir. Ayrıca tuzlu ve şekerli gıdalardan uzak durmak gerekir.

Fibromyaljiden korunmak mümkün mü?

Fibromiyaljiden korunmak için bilinen bir yöntem yoktur.Ancak dengeli beslenme, zorlayıcı olmayan egzersizler, dinlendirici bir uyku , düzenli spor yapmak ağrıların tekrarlamasını engeller.

Hangi doktora gitmek gerekir?

Fibromiyalji hastaları teşhis ve tedavi için Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanına başvurmalı. Ancakkomplike bir hastalık olduğu için tedavisinde birçok branştan destek alınabilir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman hekiminin başkanlığında; psikolog, iş-uğraşı terapisti ve fizyoterapistten yardım alınır. Gerekli olduğunda diğer branş hekimlerinden konsültasyon desteği alınır ve tedavi multidisipliner şekilde yönlendirilir.

Kendi Kendinize Alacağınız Önlemler:

Fibromyalji sürekli bir hastalık olup belirtiler zaman azalıp çoğalabilir. Yakınmaların gözlenmesi ve özellikle onları arttıran durumların belirlenmesi çok yararlı olabilir. Doktorunuzla düzenli bir ilişki içinde öne çıkan yakınmaları belirterek tedavinin düzenlenmesinde yardımcı olabilirsiniz.    Yağdan fakir diyet hastaların kendilerini daha iyi hissetmelerini sağlamaktadır. Kahve, çay gibi kafein yada uyarıcı içeren içeceklerin ve yiyeceklerin kesilmesi yakınmaları azaltmaktadır.

Egzersiz çok önemli bir tedavi ve koruma yöntemidir. Özellikle öğleden sonra ya da akşamüzeri yapılan egzersizlerle hastalar kendilerini daha iyi hissetmekte ve ilaçlara gereksinimleri azalmaktadır. Kuvvet ve dayanıklılık arttırıcı, gevşetme ve germe egzersizlerini tipi ve şiddeti hekim tarafından kişiye göre düzenlenmelidir. Düşük yoğunluklu yürüyüş, yüzme, bisiklete binme, su aerobiği gibi aktiviteler de faydalıdır.

Fibromyalji yakınmalarına değer başka hastalıklar da yol açabileceğinden Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanının  önereceği incelemeler sonunda bir ayrıcı tanı yapılması gerekli olacaktır.