‘Mengen Aşçılık Festivali Türkiye’nin Değeridir ve Onu Hepimiz Korumalıyız’.

(Geçen yıl Şubat ayında yazmış olduğum Mengen’in Aşçılık Festivali hakkındaki yazıyı yeniden yayımlıyorum. Festivalin bir yerden bir yere taşınması, toplumsal ahenk ve uyuma zararlı ve de gerçeklere tamamen zıttır. Mengen’in aşçılık Festivali Türkiye’nin değeridir. Bu yazı hukuksal, bilimsel ve de değer temelli olarak neden Festivalin Mengen’de başlayıp orada devam edeceğini göstermeye çalışmaktadır. Şunu da belirtelim Festivaller, özellikle kültürel ağırlığı belirgin olan Festivaller, birileri istediği için bir yerde yapılmaz. Tarihsel gerçekler, gelenekler, kültürel değerlerin ifası ve de toplumsal özellikler gibi sosyal gerçekler nedeniyle orada yapılır. Mengen’deki Festival tam da böyledir.
Geçen yıl bu zamanlar yayımlanan yazım aşağıdaki gibidir.)

Mengen’in Festivaline Dair…
Mengen Aşçılar Fetivali neden Mengen’de oluştu ve devam etti sorusuna verilecek cevap bugün Mengen Aşçılar Festivali hakkında açılan tartışmanın ne şekilde sonuçlandırılması gerektiğinin cevabını içinde barındırmaktadır.
Cevabı verirken Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın internet sitesinden de yararlanmak biraz daha yol açıcı olabilir. ‘Türkiye’de aşçılık denince Bolu – Mengen ilçesi akla gelir. Türkiye’de mutfak sektöründe çalışan aşçıların önemli bir bölümünü Mengenli aşçıların oluşturduğu söylenebilir. Bu ilçemizde her yıl aşçılar Festivali’nin yapılması ve Mengen Aşçılık Yüksek Okulu’nun bulunması, daha donanımlı aşçıların yetişmesi yolunda önemli adımlardır.’ [1]. Bolu’nun her yanında, Türkiyemizin her yöresinde hepsi değerli aşçılarımız Türk mutfak kültürüne önemli katkılar sunmaktadırlar. Ancak bu meslek kültürünün temerküz ettiği yer yüzyıllar boyunca Mengen olmuştur.
Bakın bu durum Bolu Valiliği’nin internet sitesinde aşçılık başlığı altında nasıl anlatılmış. Mengen’in en büyük özelliği; yüzyıllardan beri adeta babadan oğula geçercesine devam eden çok ünlü aşçılar yetiştirmesidir.[2]
Bu veriler Mengen’deki yüzyıllara dayanan meslek kültürünün yöreye, Türkiye’ye bu güne değin neler kazandırdığını gösteriyor. Tamamen tarihsel, sosyolojik gerçekler, yani toplumsal gerçekler nedeniyle festival Mengen’de düzenleniyor. Bu nedenlerden dolayı bundan böyle de Mengen Aşçılar Festivali çok büyük olan eksikliklerini kapatarak Mengen’de düzenlenmelidir.Bu konuda Bolu ve Mengen’deki sosyal, yerel tüm idari, siyasi taraflara görevler düşüyor.
Bu görevler ile ilgili bağlantıyı kurarken bir de Türkiye’nin taraf olduğu uluslar arası bir sözleşmeye atıf yapmak istiyorum. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi. Bu sözleşmeye göre ‘Somut olmayan kültürel miras,” toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekanlar- anlamına gelir. Kuşaktan kuşağa aktarılan bu somut olmayan kültürel miras, toplulukların ve grupların çevreleriyle, doğayla ve tarihleriyle etkileşimlerine bağlı olarak, sürekli biçimde yeniden yaratılır ve bu onlara kimlik ve devamlılık duygusu verir; böylece kültürel çeşitliliğe ve insan yaratıcılığına duyulan saygıya katkıda bulunur.’ [3]
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ve de Bolu Valiliği’nin Mengen ile ilgili tanımları ile UNESCO’nun kültürel miras tanımı arasındaki eşleşmeyi görüyorsunuz. O nedenle Bolu’daki tüm yetkililerin görevi Mengen’deki Festivalin ulusal ve uluslar arası etkisini artırarak, kültürel yönünü küresel bir değer haline getirme çalışmaları yapmaktır. Bunun tersi yüzyıllara dayanan kültürel mirasın değerini olumsuz etkiler. Arada bir ‘nerede düzenleyelim’ tartışması açmanın bir faydası yoktur. Bu yerel, ulusal ve uluslar arası bir sorumluluktur. Sözleşmenin diğer maddeleri de görevler ve hedefler ortaya koymaktadır.
Bu noktada altını çizmek istediğim iki konu var: İlki, Mengen’de düzenlenen festivalin zaten aynı zamanda Bolu’da düzenleniyor olduğudur. Mengen, Bolu’nun bir parçası.
İkincisi Festivalin yapısı ile ilgili olarak öngörülecek ve onun yapısını geri döndürülemeyecek şekilde değiştirilecek olan tüm kararların sadece Mengen halkı tarafından alınabileceğidir. Özellikle yerel konularda kararların bu şekilde alınması gerektiğine yönelik teamül bunu uygulayan ülkelerde ferahlık sağlamaktadır. Müzakereci, katılımcı ve çoğulcu demokrasinin gereği budur.
Mengen Aşçılar Festivali’nin ana bünyesinin Bolu merkezde gerçekleşmesine sebep olacak adımlar atmak bu yörede mesleği icra eden kişileri, emek veren insanları kıracak ve Bolu’da ciddi ayrılıklara sebep olacaktır. Bu nedenle bundan vazgeçilmelidir. Bu konu kapatılmalıdır.
Mengen’de festivalin yenilenmesi, kapsayıcı olması gerektiğini de her fırsatta söyleyen biri olarak hep beraber bunu gerçekleştirmemiz gerektiğini ifade ediyorum. UNESCO sözleşmesinin başlangıç maddelerinden birinin ifade ettiği gibi ‘Somut olmayan kültürel mirasın, insanları birbirlerine yakınlaştırıcı ve onlar arasında paylaşım ve anlayışı sağlayıcı, paha biçilmez rolünü göz önünde bulundurarak’ bir festival hayal ediyorum.[4]
Mengen’de, Bolu’nun her yerinden, Türkiye’nin her yerinden katılımların geniş olduğu, Mengen sokaklarında çocuk, genç, yaşlı herkesin, Mengen’de emek ve ekmeğin sembolü bembeyaz aşçı önlükleriyle sokakları şenlendirdiği bir Festival.
Saygılarımla.
[1] http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,12763/ascilar-ve-ascilik.html
[2] http://www.bolu.gov.tr/ortak_icerik/bolu/bilgi-islem/documents/genel_bilgiler.pdf
[3] http://www.unesco.org.tr/dokumanlar/somut_olmayan_km/SOKM_KORUNMASI.pdf
[4] http://www.unesco.org.tr/dokumanlar/somut_olmayan_km/SOKM_KORUNMASI.pdf