MENGEN AŞÇILIK GELENEĞİ VE UNESCO SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS LİSTESİ

Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) nun Somut olmayan Kütürel Miras Listesi son dönemlerde Dünyanın dört bir yanından yerel değerlerin hakkının verilmesi, küresel bilinirliği ve korunmasının sağlanması için çok önemli bir rol oynuyor. Bu bağlamda Mengen’deki aşçılık geleneğinin ulusal ve uluslar arası tanınırlığına büyük katkı sağlayacak, yerel olarak Mengen’de bu geleneğin daha güçlü temsil edilmesi için önemli bir ivme olacak olası  Unesco tanınırlığının önemi çok açık.

Bu bağlamda Ankara’da Unesco Türkiye Milli  Komisyonu ve de Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ilgili yetkililerinden bilgi almaya çalıştım. Kişisel ön kabuller çerçevesinde Mengen’deki aşçılık geleneğinin bu listede yer alması olası. Ancak bunun gerçekleşmesi için de bir çok adımın atılması ve ondan sonra önce Bakanlık nezdinde, sonra da Unesco nezdinde değerlendirme sonucunun beklenmesi gerekecek.   Konu ile ilgili ilk adım Bolu İl Kültür Müdürlüğü’ne başvuruda bulunmak. Bu girişim bireysel de olabilir. Bu başvurunun önce il envanterine girmesi ve de İl Müdürlüğü tarafından Bakanlık’a sunulması gerekiyor. Bakanlık’da da Komisyondan geçmesi halinde, Unesco Türkiye Milli Komitesi’ne  Bakanlık tarafından sunuluyor.

Bu noktada Bolu’da Kültür Müdürlüğü’nden bilgi aldığımda, konu ile ilgilenen yetkili, detaylı bilgi verdi. Memnuniyetle öğrendim ki Bolu’da gerçekleşmesi  gereken ilk başvuru adımı ya da İl Müdürlüğü’nün kendisinin hazırlık yapma adımı tamamlanmak üzere.  Mengen Aşçılık Geleneği’nin Unesco Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine kabul edilmesi için başvuru hazırlığı yaptıklarını Ekim – Kasım aylarında bunu tamamlayarak Bakanlığa başvuracaklarını ifade etti. Dosya tamamlanırken de ilave olarak Mengen’deki aşçılık kültürü hakkında yayın, kitap, makale, fotoğraf, fotoğraflardan oluşan cd gibi ilave materyallere de gereksinim duyabileceklerini ifade etti. Desteğe gerek olabileceğini söyledi.

Bu konu Mengen açısından çok önemli. Kişisel olarak düşüncem,  iyi bir hazırlık olması halinde yüz yıllara dayanan Mengen Aşçılık geleneğinin böyle bir listede yer alabileceği şeklinde. Ancak elbette tüm bu süreçler, ildeki, ulusal ölçekteki  ve de Unesco’daki değerlendirme aşamalarının geçilmesine bağlı. Bu noktada, herkese görev düşer. Tüm aşçılarımız, Türk kültürü ile ilgilenmeye çalışan tüm vatandaşlarımız, Üniversite’nin ilgili birimleri, Halk eğitim merkezi, öğrenciler, basın mensupları, özellikle de bu işleri hep gündemde tutması gereken bölge milletvekilleri ve  yerel yöneticiler…Bu konunun organize edilmesi gerekiyor.

Tarihçi hocamız İlber Ortaylı’nın ‘Aynı zamanda hem yerel hem de evrrensel olabilenler üretken olurlar’ diye bir sözü vardı.   Doğru, bu nedenle, yerel değerleri güçlendirirken, evrensel değerlere uzanmaya çalışmamız, bunu yaparken de yerel değerlerimizi güçlendirmemiz elzem. Zamanın ruhu bunu vaaz ediyor.

(Şu notu da düşelim.  Haziran ayının başında Türkiye, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi Hükümetler arası Komite üyeliğine seçildi.  Bu komite 24 üyeden oluşuyor ve  kültürel miras ile ilgili nihai karar verici ve uygulayıcı organ.

2003 yılında imzalanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’ne 161 ülke imza atmış durumda.  Türkiye 2006 dan bu yana taraf  ve ülkemizden 11 unsur listeye girmiş durumda.)