BİRİNCİ MENGEN AŞÇILIK VE TURİZM FESTİVALİNİN TARİHÇESİ – Aydın ERÇELİK

Birinci Mengen Aşçılık ve Turizm Festivalinin Tarihçesi

1979-1983 Senelerinde Mengen Kaymakamı Olarak  Görev Yapan

Ali Cafer AKYÜZ’ÜN Anıları

1979 senesinde Mengen’de Kaymakam olarak göreve başladım.

O yıllarda Mengen 3500 nüfuslu çok şirin bir ilçemizdi.

Ben Balıkesir ilimizin Erdek ilçesinde doğdum.

Erdek’te Mengenli aşçı Abdullah EROL ustamız vardı.

Mengen’e gelirken Abdullah EROL ustaya senin ilçene gidiyorum ve Mengen’e çok güzel hizmetler vereceğim diye söz verdim.

Göreve başladıktan bir ay sonra sorunları yerinde tespit etmek için köylere çıkmaya başladım.

Köylerde bana ikram edilen yiyecekler çok güzeldi.

Bir şey dikkatimi çekti.

Köylerde beyefendilerden ziyade hanımefendiler vardı.

Araştırdım.

Beyefendilerin hepsi gurbete çalışmaya gitmişlerdi ve hepsi aşçı idi.

Biraz detaya indim.

Bu geleneğin temeli Osmanlı saraylarına dayanıyordu.

Ben Mengen’in bu geleneğini mutlaka değerlendirmeliyim dedim.

O yıllarda Mengen’in maalesef sadece 14 köyünde yol, su ve elektrik vardı.

Bu durum beni çok üzüyordu.

Mutlaka köylerimizle ilgili bir şeyler yapmalıydım.

Köy ziyaretim bitince Mengen’de lokanta işletmeciliği yapan aşçılarımızı kaymakamlığa davet ettim.

Kardeşler lokantası Ali İHSAN ve Ahmet SARKUN,

Konak lokantası Metin UÇAR ve Sami ERSOY,

Dostlar lokantası Kahraman ÇETİN,

Lokantacı Çubuklu Doktor,

Lokantacı Muzaffer Hüsnü SÖNMEZEROĞLU,

Kaymakamlık makamına sağ olsunlar hemen geldiler.

Kendilerine köylerimizin durumunu anlattım.

Gelin biz el ele verelim dayanışma içinde Köy Hizmetleri, Türkiye Elektrik Kurumu, Devlet Su İşleri yetkililerini ilçemize davet edelim.

Onları Mengen’de misafir edelim dedim.

Lokantacılarımız sağ olsunlar bu önerimi hiç tereddüt etmeden kabul ettiler.

Yetkilileri Mengen’e her hafta sonu davet ettik.

Köylerimizin sorunlarını hep beraber anlattık.

Bu arada onlara Mengen’in güzel yemeklerinden ikram ettik.

Masrafları lokantacılarımız karşıladı.

Bu gayretlerimiz çok kısa süre içinde sonuçlarını verdi.

Köylerimize hizmet akışı başladı.

O yıllarda Mengen’de Hükümet konağı yoktu.

Kaymakamlık Belediye iş merkezinde çok küçük bir mekânda faaliyette idi.

Kamu daireleri ise ilçede ayrı binalarda faaliyetlerini yürütüyorlardı.

Hükümet konağının temeli atılmış fakat ödenek olmadığı için inşaatı yarım kalmıştı.

İnşaatı Orhan NASLI isminde genç bir yüklenici yapıyordu.

İlçemizin yetkilileri ve Orhan NASLI ile birlikte Bayındırlık Bakanlığına gittik.

Mengen hükümet konağı inşaatı için gerekli ödeneği aldık.

Mengen Hükümet Konağının inşaatı hızla devam etmeye başladı.

Günler geçti ve 12 Eylül 1980 de Askeri Yönetim Türkiye’de görevi devraldı.

Askeri yönetim belediye başkanlığını İsmet ŞENTÜRK’DEN aldı ve bana verdi.

Bu andan itibaren kaymakam ve belediye başkanı olarak ilçemin sorunlarına çözüm aradım.

Mengen’de aşçılık mesleği ile ilgili mutlaka o güne kadar yapılmayan bir şeyler yapmalıydım.

Mengen’de Aşçılık Meslek Lisesi ve Aşçılar Festivali yapma fikri aklıma geldi.

Bu fikrimi ilk defa eski belediye başkanı İsmet ŞENTÜRK,

Halk eğitim müdürü Yusuf ALKAN,

İlçe milli eğitim müdürü İzzet ÖZCAN,

Lise müdürü Muhsin ÖZALP,

GENTAŞ fabrikasının müdürü Nadir Bey’e anlattım.

Arkadaşlarımın desteğini aldıktan sonra Bolu’ya gittim.

Projelerimi Bolu Valisi Adnan DARENDELİLER’E anlattım.

Sayın valim başaracağımıza pek inanmadılar.

Fakat sağ olsunlar destek olacaklarını söylediler.

Mengen’e döndüm.

Arkadaşlarıma sayın valimizle yaptığım görüşmeleri anlattım.

O yıllarda bugünkü Mengen Aşçılık Meslek Lisesinin bulunduğu arazi belediyemize aitti.

Araziyi arkadaşlarımın da onayı ile 1500 liraya istimlâk ettim.

Tapusu ile birlikte Ankara’ya Milli Eğitim Bakanlığımıza gittim.

Arazi bizden Mengen Aşçılık Meslek Lisesi’ni yapmak sizden.

Böyle bir okuldan dünyada iki tane var.

Singapur’da ve Almanya’da.

Türkiye’mizde ise yok.

Buyurun yapın dedim.

Milli Eğitim Bakanlığımızdan maalesef olumsuz cevap aldım.

Üstelik arsa bedeli olan 1500 lira ödeneği bile alamadım.

O gün Ankara’da çok üzülmüştüm.

Mengen’e döndüm.

O yıllarda bende 1500 lira aylık alıyordum.

Öncelikle bir maaşımla arsanın istimlâk bedeli olan 1500 lirayı yatırdım.

Ardından 55 köyümün muhtarını hükümet konağına davet ettim.

Arazinin düzenlenmesi, hafriyatı, kumu, çakılı için muhtarlarımdan yardım istedim.

Sağ olsunlar muhtarlarım Türk bayrağı takılı traktörleri ile hemen Mengen’e geldiler ve araziyi temizlemeye başladılar.

Ben tekrar Bolu’ya Vali Adnan DARENDELİLER’E gittim.

O gün çok sıkıntılıydım.

Sayın Valime okulla ilgili Milli Eğitim Bakanlığından aldığım cevabı arz ettim.

Sayın valim Adnan DARENDELİLER sağ olsunlar o gün hemen 25.000 TL ödenek çıkarttılar.

Ödediğim istimlâk bedeli olan 1500 lirayı da bu ödeneğin içinden almamı emrettiler.

Büyük bir sevinçle Mengen’e döndüm.

Durumu arkadaşlarıma anlattım.

Artık hedefimizi büyütmüştük.

Birinci hedefimiz Mengen Aşçılık Meslek Lisesi.

İkinci hedefimiz Mengen’i tanıtan bir kitap.

Üçüncü hedefimiz Mengen Aşçılar Festivali idi.

Bir yıl içinde Birinci Mengen Aşçılar Festivali ile birlikte Mengen Aşçılık Meslek Lisesinin de temelini atmalıydık.

Fakat o yıllarda henüz ilçelerde festival geleneği yoktu.

Bizde Aşçılar Festivali’ni doğrusu nasıl yapacağımızı bilmiyorduk.

Gurbetteki aşçılarımızı bir hafta sonunda Mengen’de bir araya getirmeli idik ama bunu nasıl yapacaktık.

Mengen Lisesi Müdürü Muhsin ÖZALP’İN arabası ile Yusuf ALKAN ve Erhan GÜRSOY ile beraber İstanbul’a otellerimizin aşçıları ile görüşmeye geldik.

Kalender ordu evi Mehmet ŞEN,

Deniz yolları Aydemir ÇAKIROĞLU,

Divan oteli Hüseyin ÖZOĞUZ,

Etap Marmara Cemal ERDOĞAN,

Geçit kafeterya Mehmet KARACA,

Tarabya oteli Sungur CANTÜRK

Ve İstanbul’daki diğer Mengenli aşçılarımızı tek tek ziyaret ettik ve projelerimizi anlattık.

Sağ olsunlar Ustalarımız destek vereceklerini söylediler.

Tekrar arkadaşlarımla beraber Mengen’e döndüm.

O yıllarda bütün yurtta sıkıyönetim vardı.

Bolu vilayeti de Gölcük donanma komutanlığına bağlı idi.

Sayın valimin bir hafta sonra Gölcük’te toplantısı olduğunu biliyordum.

Tekrar Bolu’ya geldim.

Valime Mengenli aşçılarımızın kendilerini ve saygıdeğer eşlerini İstanbul’a davet ettiklerini söyledim.

Gölcük sıkıyönetim toplantısından sonra İstanbul’a teşriflerini arz ettim.

Sayın Valim sağ olsunlar beni kırmadılar ve davetimizi kabul ettiler.

Fakat İstanbul’da aşçılarımızın bundan haberleri yoktu.

Sayın Valime maalesef istemeyerek yalan söylemiştim.

Kendilerinden izin aldım ve yine çalışma arkadaşlarımla İstanbul’a geldim.

İstanbul’da çalışma grubumuz üçe ayrıldı.

Birinci grup Cağaloğlu’nda basını organize etti.

İkinci gurup Aşçılarımızı organize etti.

Ben ise Tarabya Oteli’ne Mengenli Erkut YILDIZ ustaya gittim.

Sayın Valimi ve eşleri saygıdeğer hanımefendiyi üç gün sonra Tarabya otelinde en iyi şekilde ağırlamamız gerektiğini Erkut YILDIZ ustaya anlattım.

Vali bey Tarabya otelinde konakladıkları gecenin sabahında otelde aşçılarımızla kahvaltı yapacaklardı.

Sayın Valim Adnan DARENDELİLER eşleri hanımefendi ile beraber Tarabya oteline geldiler.

O gece otelin kral dairesinde kaldılar ve sabahleyin kendilerini bir sürpriz bekliyordu.

Otelin kahvaltı salonunda en az 200 beyaz kıyafetli Mengenli aşçılarımız basın mensuplarının huzurunda, vali bey ve eşleri kahvaltı salonuna girince ayağa kalktılar ve alkışlarla karşıladılar. 

Bu tablo karşısında sevinçten gözyaşlarımı tutamadım.

Salonda ağladım.

Sayın Valim Adnan DARENDELİLER, eşleri hanımefendi ve Mengenli aşçılarımız o sabah Tarabya otelinde beraber sabah kahvaltısı yaptık.

Vali Bey kahvaltıda bizlere Mengen Aşçılık Meslek Lisesinin yapılacağı ve okulun bütün masraflarının Bolu İl Özel İdaresi tarafından karşılanacağı müjdesini verdiler.

Bu organizasyonun bütün masrafları Tarabya otelinin Mengenli aşçısı Erkut YILDIZ usta tarafından karşılandı.

Birinci hedefimiz olan Mengen Aşçılık Meslek Lisesinin yapılması tamamdı.

Çalışma arkadaşlarımla beraber büyük bir sevinçle Mengen’e döndüm.

Şimdi sıra ikinci hedefimize gelmişti.

Atatürk’ün doğumunun yüzüncü yılı anısına birinci Mengen Aşçılar Festivalini yapmalı idim.

Mengen Aşçılar Festivalini yapmak istiyordum ama bunu nasıl yapacaktım.

Çünkü o yıllarda ilçelerde henüz festival yapma geleneği başlamamıştı.

Elime bir dosya kâğıdı ve bir kalem aldım.

Yapmak istediğim festivalin planını hazırladım.

Öncelikle bir festival tertip komitesi oluşturmalı idim.

Gurbetteki aşçılarımızı bir hafta sonunda Mengen’de toplamalı idim.

Üç dört futbol sahası büyüklüğünde bir festival alanına ihtiyacım vardı.

Festivale katılan Mengen halkına ve misafirlerimize Mengen’in lezzetli yemeklerini ikram etmeli idim.

Festivale katılan aşçılarımızın eserlerini sergileyeceğim bir salona ihtiyacım vardı.

Festival gecesi bir eğlence düzenlemeli idim.

Hepsinden önemlisi çok ciddi sponsorlara ihtiyacım vardı.

Önce Festival tertip komitesini oluşturdum.

Tertip Komitesinde;

Yusuf ALKAN,

Erhan GÜRSOY,

Muhsin ÖZALP,

İsmet ŞENTÜRK,

Ziya DİNÇER,

Arif ŞİMŞEK,

Aydın YILMAZ,

Demiray ÇAKIROĞLU beyefendiler görev aldılar.

Satılmış AYSAN ve Hamdi Cahit YILMAZ beyefendiler festivalin bürokratik işlemlerini üstlendiler.

Tertip komitesini oluşturduktan sonra 55 köyümün muhtarlarını ve Mengen esnafını lisemizin salonunda toplantıya davet ettim.

Muhtarlarıma ve Esnafıma önce Mengen Aşçılık Meslek Lisesi ile ilgili en son gelişmeleri anlattım.

Ardından Atatürk’ün doğumunun yüzüncü yılı anısına birinci Mengen Aşçılar Festivalini yapacağımızı söyledim.

İhtiyaçlarımızı okudum.

Muhtarlarım ve Esnafım, festivalde ihtiyacımız olan gıda maddelerinin tamamını biz karşılayacağız,  bu festivali yapalım dediler.

Böylece festivalin birinci sponsoru belli olmuştu Mengen’in muhtarları ve esnafı.

Bu arada Konak köyü muhtarı Tevfik Kolçak PAŞAOĞLU söz alarak benim köyümde üç, dört futbol sahası büyüklüğünde düz bir alan var.

Festivali Konak köyünde yapabiliriz dedi.

Festivale katılan misafirlerimize ikram edeceğimiz yemekleri vereceğimiz binlerce çatal, kaşık, bıçak, tabak ve bardağa ihtiyacımız vardı.

Burada Türk Hava Yollarında çalışan aşçılarımız devreye girdi.

Festivalde kullanılmak üzere Türk Hava Yollarının ikram kutularından ihtiyacımız kadar göndereceklerini söylediler.

Festivalin ikinci sponsoru Türk Hava Yollarında çalışan Mengenli aşçılarımız idi.

Festival alanında ve aşçılarımızın ürünlerini sergileyeceğimiz salonda masalara ihtiyacımız vardı.

Burada devreye Gentaş Fabrikası’nın müdürü Nadir KIRLICAN beyefendi girdi.

O yıllarda Gentaş beş metre boyunda, atmış santim eninde suntalar üretiyordu.

Nadir Bey, ben size bu suntalardan istediğiniz kadar veririm.

Suntaları festival süresince kullanır festival bitince iade edersiniz dedi.

Festivalin üçüncü sponsoru Gentaş Fabrikası idi.

Bu arada Mengen Lisesi Müdürü Muhsin ÖZALP beyefendi, Mengen Lisesinin salonunda aşçılarımızın ürünlerini sergileyebileceğimizi ve Mengen Lisesinin bahçesinde eğlenceyi yapabileceğimizi söyledi.

İşin eğlence faslı için Mengen Lisesinin Bahçesine büyük bir podyum yapmalı idik.

Mengen Orman İşletmesi Müdürü Mustafa ULUÇAY beyefendi, podyum için ihtiyacımız olan tahtaları verdi.

Mengen Lisesinin bahçesine büyük bir eğlence podyumu kurduk.

Eğlence podyumumuz hazırdı fakat eğlenceyi nereden bulacaktık.

Yanıma Yusuf ALKAN beyefendiyi ve elektrikçi Arif ŞİMŞEK beyefendiyi alarak, Arif ŞİMŞEK beyefendinin arabası ile Ankara’ya gittim.

O yıllarda Ankara’da Başkent ve Şehrazat gazinolarının müdürlüğünü yapan Satılmış IŞIK beyefendi sağ olsunlar festivalin ses düzeni, saz heyeti ve sanatçılarını getireceğini ve bütün masrafları kendisinin karşılanacağını söyledi.

Satılmış IŞIK beyefendinin bu büyük jesti bizleri fazlası ile mutlu etti.

Birinci festivalde uvertür sanatçı olarak Belkıs AKKALE hanımefendi, assolist olarak o yıllarda Türkiyem şarkısı ile ünlü Müşerref TEZCAN hanımefendi sahne aldılar.

Bizlere hala unutamadığım müthiş bir festival gecesi yaşattılar.

Fakat hala ciddi bir sponsora ihtiyacımız vardı.

Arkadaşlarımdan yetki alarak Filiz Makarna Fabrikası Genel Müdürü Nurettin GÜVER beyefendiden randevu aldım ve Bolu’ya gittim.

Filiz Makarna Fabrikası’na birinci festivalin sponsoru olmasını teklif ettim.

Sayın Nurettin GÜVER beyefendi bana ihtiyaçlarımızı sordu.

Ben ihtiyaçlarımızı sıraladım.

Festival süresi boyunca iki araba, üç gün Koru Motel bizim emrimize kapatılacak ve biz orada misafirlerimizi ağırlayacağız, festival komitesi emrine 2000 lira istedim.

Sağ olsunlar Filiz Makarna Fabrikası Genel Müdürü Sayın Nurettin GÜVER beyefendi bu isteklerimin tamamını kabul ettiler.

İlave olarak Filiz makarna festivale başarılar diler pankartları hazırlattılar,

Festivale katılanlara yüzlerce Filiz Makarna dağıttılar.

O yıllarda Filiz makarnanın yeni piyasaya sürdüğü soğan çorbalarını ikram ettiler.

Mengen Lisesi salonunda Filiz Makarna standı açtılar.

Festivalin son gününde misafirlerimize Bolu Filiz Makarna tesislerinde iki yüz elli kişilik yemek verdiler.

Filiz makarna fabrikasının festival süresince bize tahsis ettiği iki arabadan birisi ile İstanbul’dan Mengen’e TRT ve Anadolu Ajansı görevlilerini getirdik.

Diğeri ile Ankara’dan sanatçıları getirdik.

Birinci festivalin anısına geliri festival tertip komitesine verilmek üzere Aşçılar Beldesi Mengen dergisini çıkarttık.

Yine birinci festivalin anısına Tekel Bakanlığı ile anlaşma yaparak İstanbul Cibali Sigara Fabrikasına bin beş yüz kilo Mengen Sigarası siparişi verdik.

Bugün Mengen ilçesinin logosu olarak kullanılan ve Mengen’in girişini süsleyen aşçı amblemi bize Cibali Sigara Fabrikası tarafından Mengen sigaralarının paketinde kullanılmak için hazırlanmıştır.

Birinci festivale katılan on dört aşçımız Mengen’e arabalar dolusu malzeme ile geldiler.

Festival tertip komitesi olarak bizler de aşçılarımızı elimizden geldiği kadar Onore ettik.

Onlara hizmet ettik.

Aşçılarımızın birinci festivaldeki çalışmaları pudra şekeri ve yumurta akı üzerine idi.

Festivale katılan aşçılarımız pudra şekeri ve yumurta akından karışımla;

Boğaziçi köprüsü maketleri,

Taç mahal maketleri,

 Atatürk ve devlet büyüklerimizin resim ve heykellerini,

Çeşitli cami ve kuş figürlerini yaptılar.

Aşçılarımız arasında yarışmaya girmedik.

Çünkü Mengenli aşçılarımızın hepsinin zaten dünya birincisi olduğunu biz biliyorduk.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün doğumunun yüzüncü yılı onuruna Ağustos 1981 tarihinde birinci Mengen Aşçılar festivalini yaptık.

Türkiye’ye Mengen’i tanıttık.

Türkiye’ye aşçılık sanatını tanıttık.

Gençlerimizin aşçılık mesleğine olan ilgisinin artmasına katkıda bulunduk.

Türk mutfağının Dünya mutfakları arasında ön sıralarda yer almasına katkıda bulunduk.

Aşçılarımız arasındaki mesleki dayanışmayı arttırdık.

Gurbetteki Mengenlileri hiç olmazsa senenin iki günü ilçemizde bir arada topladık.

Birinci Festivalde öğretmenlerimizin tamamı görev aldılar.

Festivale gelen misafirlerimizin karşılanması ve uğurlanmasını gönüllü olarak yaptılar.

Birinci festivalin başarısında öğretmenlerimizin hizmetlerini asla unutamayız.

Festival komitesi olarak birinci festivalin sonunda iyi de para kazandık.

Kazandığımız para ile ne yapalım dedik.

O yıllarda çok zirvede olan bir ansiklopedi vardı.

Meydan Larousse.

İlçemizin kütüphanesinde Meydan Larousse ansiklopedisi yoktu.

Birinci festivalin geliri ile Meydan Larousse ansiklopedisi alarak ilçemizin kütüphanesine teslim ettik.

Geçmişten Günümüze Mengen ve Aşçılık / Aydın ERÇELİK / Fotoğraflar Hüseyin VARLIK 

Copyright © 2013 tüm hakları saklıdır.