SÜRDÜRÜLEBİLİR YEREL KALKINMA

SÜRDÜRÜLEBİLİR YEREL KALKINMA

Sürdürülebilirlik ve yerel kalkınma kavramları arasındaki anlam kesişmelerinin değerlendirilmesi, küçük alan ölçekli ve derinlemesine yapmak istediğimiz çalışmalarda bize yol gösterecektir. Sürdürülebilirlik kavramı, çevre, iktisadi kalkınma ve sosyal kültürel devamlılık gibi alanlar ile ilişkilidir. Nesrin Algan ve Ayşegül Mengi’nin “Küreselleşme ve Yerelleşme Çağında Bölgesel Sürdürülebilir Gelişme” adlı eserlerinde, genelde tercih edilen sürdürülebilir kalkınma kavramı yerine “gelişme” sözcüğü tercih edilerek sürdürülebilir kalkınmanın temelinde, insani gelişim öğeleri, kültürel ortamın ve üretimin devamlılığı vurgulanıyor. Onlara göre, “Bir toplum ancak, ekonomik ve sosyal açıdan gelecek kuşakların da varlıklarını güvence altına alacak biçimde yapılanmışsa varlığını sürdürebilecektir.” Bu noktada Frank Moulert ve Abid Mehmood’un “Bölgesel kalkınma ve politika analizi: Bir Yapısal Realist Yaklaşım” makalesinde de, yapısal öğelerin nasıl ele alınması gerektiği konusu ön plana çıkıyor. Yapısal realist perspektif, sosyal gerçeklik ile ilgili açık ve eleştirel bir yaklaşım ortaya koyuyor. Temele ontolojiyi koyan bu teorik yaklaşım olumlu olumsuz etkilere sahip yapısal öğeleri ön plana çıkarıyor. Yerel kalkınmada da bunların değerlendirilmesi gerekiyor. Tekil ve her yerde işleyeceği düşünülen yaklaşımların başarısızlıkları karşısında tutumumuzu ortaya koyarken, birçok farklı kavram birbiri ile iletişim halinde ele alınmalı. Tarihsel verilerin de önemli rol oynayacağı göz önünde bulundurulmalı.

Bu bakış açıları ile sürdürülebilirliğin odaklanması gereken noktalara şu şekilde değinebiliriz: Çevresel öğeler ve kültürel öğelerin korunması, hem bugünü hem de gelecek nesilleri düşünen bir üretim anlayışının, tarihsellik ve gelecek vizyonu ile inşa edilmesi, modern yaklaşımlar ile geçmiş duygusu, bugün ve gelecek hevesinin mekansal olarak yaşatılabilmesi, toplumda tüm yapısal öğelerin farkında olarak, farklı zenginlikleri daha da güçlendirebilecek yaklaşımlar sergilemek… Bir meslek hem geleneksel yöntemler hem de modern tarz ile yaşıyor olmalı, mekanlar tarihsel özelliklerini koruyarak nesillerin kullanımında devamlılık unsuru olabilmeliler. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları’ndan çıkan “Sürdürülebilir Toplum ve Yapılı Çevre” isimli kitaplarında İlhan Tekeli ve Anlı Ataöv, sürüdürülebilirlik konusunda bir çok farklı yaklaşım ve teoriyi ifade ettikten sonra, kapsayıcı olmaya çalışan teorilerin etkili olabilmesi için, yerel küçük ölçekli alan ve örnekler üzerinde çalışılması ve onlar ile ilgili duruma odaklanılmasının gerektiğini ifade ediyorlar. Bu bağlamda yerel konulara odaklanarak, o küçük ölçekli imkan, birliktelik, sosyal hareket, sosyal çabalar üzerinde çalışmak gerekiyor. Onların sayısının artması açısından, bu elzem bir tutum.

Yerel kalkınmanın dinamiklerinin anlaşılması için de disiplinler arası bir yaklaşım gerekmekte. Bölgesel çalışmalar, iktisat, kültürel çalışmalar, coğrafya, planlama… Bu alanda kapsamlı bir çalışma olan Andy Pike, Andres Rodrigez Pose ve John Tomaney’in kaleme alarak Routhledge yayınevinden yayımlanan “Handbook of Local and Regional Development” (Yerel ve Bölgesel Kalkınma El Kitabı) kitabında yerel kalkınma konusu, küresel bağlam içerisinde yerel kalkınma, yerel kalkınmanın değerleri ve prensipleri, yerel ve bölgesel kalkınmanın kavram ve teorileri, yönetişim ve kamu, yerel ve bölgesel kalkınma politikaları, küresel perspektifler gibi başlıklar altında ele alınıyor. Kavramlara odaklanmak yerel kalkınmada sürdürülebilirlik ile ilgili değerlendirmelerde faydalı olacaktır. Kültür, yaratıcılık (yaratıcı şehirler) yerelde bilgi üretimi, yerel ürün geliştirme, girişimcilik, rekabetçi yönler, sosyal kalkınma, yenilikçi ağlar, ekonomik coğrafyalar, bilgi ve sosyal ağlar, yöre imgesi, yol bağımlı olma ve beşeri ve

sosyal sermaye. Bu kavramların kalkınmanın katılımcılık ile bağlantısının kurulması ve tabana yayılmasında etkili olacağı düşüncesi ile kavramları açmakta fayda olacaktır. Bir de unutmayalım ki bütün bu kavram ve konuların yerel düzeyde demokratikleşme ile de yakından ilgileri var.

                                                                                                                                                        Tanju TATLI